Witte donderdag: eenvoudig liefhebben in het gewone leven - homilie van Nikolaas Sintobin sj voor Witte Donderdag

Mijn homilie voor deze Witte Donderdag.

Enige tijd geleden was een groep Zuid-Soedanese politici op retraite in Vaticaan, de Casa Santa Marta. Het waren allen christenen, maar ze behoorden tot verschillende partijen die tegen elkaar de wapens hadden opgenomen. De hoop was dat ze tot verzoening zouden komen. Aan het einde ontving paus Franciscus hen in audiëntie.

Plots gebeurde er iets dat alle protocol aan scherven sloeg. Ik kon het bijna niet aanzien. Franciscus, die oude man, ging moeizaam, tot vier keer toe, op zijn knieën om de voeten van de drie mannen en één vrouw uit de delegatie te kussen. Hij had blijkbaar een speldmicrofoon aan. Je hoorde hem moeizaam ademhalen. Het was een zware fysieke inspanning. Iemand ondersteunde hem telkens, en ook de betrokkenen zelf hielpen hem bij het terug recht komen.

Bij het kijken voelde ik een enorme weerstand bij mezelf. Neen, zei iets in mij. Dit wil ik niet. Nu overdrijf je, Franciscus. Tegelijk was ik heel diep ontroerd en voelde ik diep in mijn hart “hier gaat het over”.  

Erop terugblikkend denk ik dat ik toen voor het eerst begreep wat er omging in het hart van Petrus toen Jezus hem de voeten waste. Petrus was verbijsterd: neen, dit kan niet. Ik wil niet dat jij, mijn held, zo ver gaat in het verlangen om te zorgen voor mij dat je zelfs zo’n vies en stinkend werkje wil doen voor mij. Misschien is dit wel wat Petrus voelde bij de voetwassing: Jezus die, letterlijk, tot het uiterste gaat in het tonen van zijn dienende liefde.

Het meest bijzondere ligt misschien wel in het verschrikkelijk gewone van de voetwassing. Voor Johannes is die voetwassing het equivalent van het laatste avondmaal: hét teken bij uitstek van de zelfgave van de Heer. Wel die voetwassing is bepaald geen verhaal waarmee je indruk kan maken op je vrienden. Niets spectaculair, geen trompetten en bazuinen, geen wonder, niets uitzonderlijk.

Neen. De liefde die Jezus ons betoont, de liefde die Hij ons léért gaat over het heel concrete, banale, dagdagelijkse leven en samenleven. Dat is het échte leven. Het leven thuis, het gezin – nu misschien dichter op elkaar dan ons lief is, in het ziekenhuis of het verzorgingstehuis in deze coronatijden waar maar geen einde aan komt, op school, op kantoor of in het bedrijf, in de sportclub, in het parochiekoor, en noem maar op. Als het daar niet gebeurt, dan gebeurt het eigenlijk niet.

Midden in dat gewone moedigt Jezus ons uit om vérder te gaan, om een tandje bij te steken, om de grenzen te verleggen van ons gewoon, min of meer, lief te zijn voor elkaar. Hij nodigt ons uit om dienaar van elkaar te worden, tot in het allerkleinste.

Op eigen kracht kunnen we dat niet. Het voorbeeld dat Jezus ons gegeven heeft is gelukkig niet eenmalig. Jezus blijft het doen, nu in onze eigen levens, hier en nu. Als wij, ten minste, onze handen en voeten en mond en hersens en ogen en oren willen aanbieden aan Hem. Dan zal de Heer zelf in ons het wonder verrichten van zijn liefde.

Zo dadelijk mag ik jullie uitnodigen om thuis, elkaars voeten te wassen. Of, mocht je dat, om welke reden dan ook, wat ingewikkeld vinden, kan je vb ook elkaars handen wassen of nog een ander gebaar stellen dat je zinvol vindt.

Veel kans dat je je daar onwennig bij voelt. De meesten onder ons zijn nu eenmaal geen kleine kinderen meer. Het is dan ook helemaal niet erg als je even moet lachen. Misschien helpt het wel als je, vooraleer je iemands’ voeten wast, even zegt tot die persoon, wat dat gebaar kan betekenen in jullie relatie. Of misschien doen je het liever gewoon in stilte. Ook de stilte kan spreken.

En wat als je alleen bent? Wel, dan heb je pas geluk. Dan mag je je de voeten laten wassen door Jezus zelf. Word dan even heel stil, sluit je ogen, en laat het verhaal van de voetwassing zich opnieuw afspelen in je verbeelding. De Heer staat klaar om naar je toe te komen!

Gewoonlijk is het de priester die de voeten wast. Nu zijn jullie het thuis. Ik wens je van harte toe dat je het mag doen zoals Jezus zelf het zou doen.

Nikolaas Sintobin sj

• Klik hier voor onze speciale website www.spiritualiteitvoorcoronatijd.org.