Drie tips om katholiek te blijven in tijden van misbruikcrisis
Dit is mijn homilie voor deze zondag, in de Nicolaasbasiliek van Amsterdam
25ste week 2018
Wijsheid 2,12.17-20 Jacobus 3,16-18.4,1-3 Marcus 9,30-37.
Vorig
WE was ik bij een groep protestantse christenen van Hour of Power. Ik sprak hen
over de vreugde in het christelijk leven. ‘s Nachts lag ik even wakker. Recente
nieuwsberichten spookten door mijn hoofd: misbruik in Chili, de Verenigde
Staten, Duitsland en dan dat artikel in het NRC over Nederlandse bisschoppen en
kardinalen. Ik voelde weinig vreugde. Temeer, daar het zonneklaar is dat ons
nog lange tijd dergelijke berichten wachten. ’s Morgens ontbeet ik met hen. Met oprechte bezorgdheid
vroegen ze me of ik dacht dat de katholieke Kerk dit alles wel zou overleven?
Als
je vandaag de pers leest dan lijkt het dat onze Kerk één grote misbruikfabriek
is en dat priesters, bisschoppen en zelfs kardinalen op grote schaal het
kwetsbare leven van kinderen blijven beschadigen en vernietigen. Niet vreemd
dat sommigen besluiten dat ze niet langer bij die perverse club willen horen.
Niemand
ontkent vandaag de vernietigende gevolgen van misbruik. We weten ook dat de
cijfers over misbruik in de Kerk eerder een onderschatting zijn dan een
overschatting. Hoe pijnlijk en ontluisterend ook, het is goed dat alles aan het
licht komt. Het is een noodzakelijke bijdrage om herstel mogelijk te maken voor
de slachtoffers, hun familieleden en de talloze mensen, al of niet katholiek,
die hier diep door gekwetst zijn.
Hopelijk
leidt het er ook toe dat het misbruik in andere grote organisaties grondig wordt
onderzocht. Nu is dat, op systematische wijze, enkel gebeurd in de Katholieke Kerk. Gevolg is dat
talloze slachtoffers in jeugdbewegingen, sportwereld enz. aan hun lot worden
overgelaten. In Europa wordt, volgens officiële cijfers, een minderjarige op
vijf misbruikt. 99,9% van dat misbruik wordt gepleegd door niet-celibataire
mannen.
Het
is niet omdat het kindermisbruik vandaag binnen de Katholieke Kerk in Nederland
zo goed als gestopt is, dat de onderliggende oorzaken verholpen zijn. We kunnen
niet zomaar de bladzijde omdraaien. Wat kunnen we dan wel doen?
In
het Evangelie van vandaag laakt Jezus het contrast tussen de eerzucht van zijn
leerlingen en de onschuld van een kind. De voorbije weken heeft paus Franciscus
heel wat gezegd en geschreven over het misbruikschandaal. Ik zou daar drie tips
willen uit distilleren die ons mogelijk verder kunnen helpen, vertrekkend van
het voorbeeld van kinderen.
1. Een kind zegt
vlakaf wat het denkt, ziet en voelt.
Franciscus
vraagt ons hetzelfde te doen. Hij vraagt de dingen bij hun naam te noemen.
Seksueel misbruik heeft veel te maken met klerikalisme en dus met misbruik van
macht en van geweten. In Ierland zei de Paus in een gesprek met een groep
religieuzen het volgende: Wie van ons
kent er niet een autoritaire bisschop? Er zijn in de Kerk altijd autoritaire
bisschoppen en religieuze oversten geweest. En autoritarisme is klerikalisme. …
Wees niet bang om de dingen bij hun naam te noemen.
Zelf
ben ik bijna twintig jaar priester. Al te vaak ontmoet ik christenen die mij,
met de beste bedoelingen, op een voetstuk plaatsen, die mij behandelen als een
heel bijzonder, want gewijd man. Dit is niet gezond. Een priester is een gewoon
mens, en dus een zondaar. Een van de titels van de paus is servus servorum: dienaar van de dienaren. Het gewijde ambt is een
nederige dienst aan het volk van God. We bewijzen onze voorgangers, of het nu
gaat over een pastoraal werkster of een kardinaal, geen dienst door ze op te
sluiten in een luchtbel van sacraliteit. Beter is hen te behandelen als gewone
mensen. En, als je merkt dat ze zichzelf in die luchtbel willen verschuilen,
prik die dan aub open.
2. Een klein
kind is spontaan open. Het heeft weinig vooroordelen. Elk ander kind mag zijn
of haar vriendje zijn.
Een
reactie op al de kritiek die onze Kerk nu over zich heen krijgt kan zijn dat we
ons terugplooien op onszelf. Dat we ons verschansen in een piepkleine Kerk van
“echte” katholieken, afgesloten van de boze wereld. Paus Franciscus zegt
hierover het volgende: Het misbruikdrama,
in het bijzonder als het van grote omvang is en tot veel schandaal leidt …
verwijst vaak naar een context van elitisme … een onvermogen om dicht bij het
volk van God te zijn.
Een
zelf-opgesloten kerk is de beste biotoop voor nieuwe en andere vormen van
misbruik. Bovenal, de Kerk is bedoeld om open te staan voor de hele wereld! Een
gezonde Kerk is gastvrij en zet de deuren en ramen naar de samenleving wijd
open. Dat begint bij onze huisgenoten, buren, collega’s, ook als ze “lieve
heidenen” zijn of een andere religie aanhangen.
3. Een klein
kind kan veel verdriet hebben. Maar het is pas ten volle zichzelf als het vreugdevol
is.
Er
heerst nu bij katholieken veel boosheid, opstandigheid, droefheid en soortgelijke
gevoelens. Dat is maar normaal. Paus Franciscus, nog steeds in Ierland, werd gevraagd
hoe hij zo vreugdevol kon blijven in die stormen. Een christen, zo antwoordde
hij, moet steeds zoeken naar vreugde, hij
moet altijd vragen om vreugde te ontvangen. Voordien sprak hij over het
belang om in je gebed uitdrukkelijk te
smeken om vreugde. Vreugde is de normale biotoop voor de christen. Laten we
dit niet vergeten, beste medegelovigen. De Heer heeft ons deze vreugde beloofd,
wat er ook gebeurt. Daarom is Hij naar ons toegekomen. Hij geeft ons die
vreugde als we erom vragen. Ook vandaag laat Hij ons niet in de steek.
Terug
naar de mensen van Hour of Power. Gaat onze Kerk dit schandaal overleven? De
Kerk is de enige instelling in de wereld die door God is gewild. Zij gaat niet
dood. Onze Kerk is wel toevertrouwd aan mensen en dus aan zondaars. Daarom moet
ze hervormd worden, altijd weer. Aan ons om onze verantwoordelijkheid op te
nemen. Nú. Door te spreken, door open te staan voor de ruimere wereld en door
bewust te vragen en te kiezen voor de vreugde van het Evangelie.
Lees ook:
Lees ook:
Reacties
Maar ik besef wel degelijk dat er pas heling kan komen als alles naar buiten is gekomen en er schoon schip is gemaakt! Ondanks dit alles voel ik nog steeds de vreugde van mijn geloof omdat dit meer is dan misbruikschandalen. Er blijft zoveel moois nog over dus ik verlies niet mijn hoop en mijn vreugde in mijn geloof.
In gebed verbonden,
Emmy Bouwman
Van belang js het goede voorbeeld te geven en dat kan ieder mens doen. Het gaat niet om lieve heidenen, het gast om het onpasselijke gedrag van allen waaronder ook katkolieken behoren omdat wij allen mensen zijn. Wij zijn van deze wereld die schoonheid en vunzigheid uitstraalt. Het beloofde land, daar kunnen we nu concreet aan werken, maar we doen het niet en hopen op vergeving en de mens kan dat niet altijd doen omdat deze onderdeel is van het aangedane leed. De hoop dat God dat kan doen is voor de mens de laatste ego spijtbetuiging voor de dood. Ik roep God aan dat de mens inkeert tot zichzelf. Amen
Mariamartha
Hier een link naar een artikel waarin deze ontologische band wordt beschreven in relatie tot risico op grensoverschrijdingen en tot clericalisme, waarover jij ook in je preek vertelde.https://cruxnow.com/vatican/2018/08/23/clericalism-the-culture-that-enables-abuse-and-insists-on-hiding-it/
Heb elkander lief, is de enige remedie.
In elke priester zie ik Christus, kijk langs de persoon heen. Hij dient de sacramenten toe, maar vertegenwoordigt Jezus. Op deze steenrots zal ik mijn Kerk vouwen. Jezus wist wat Hij deed, dus ben ik dankbaar deel uit te maken van Zijn kerk.
Er zijn veel mensen die hun best doen, wie verkeerd bezig was of is, weet wat hem/haar te doen staat: bekeren. God wacht op de verloren zoon of dochter.
Houd goede moed.