Houden van

Ik heb zonet een boek uit van José Saramago “Memoraal van het klooster”. Het is een historische roman die zich afspeelt in het eerste kwart van de 18de eeuw rond de bouw van het klooster van Mafra, dicht bij Lissabon.

Saramago is een Portugees die aan het einde van vorige eeuw de Nobelprijs literatuur heeft gekregen. De man heeft een goede pen en heeft heel wat historisch onderzoek gedaan om dit boek te schrijven. Dit boek gaat door voor een van zijn meesterwerken.

Toch vind ik het resultaat niet overtuigend. De religieuze dimensie is een van de rode draden van het hele verhaal. Maar Saramago houdt niet van het katholiek geloof en de Kerk. Welintegendeel. Ze worden systematisch afgedaan als hypocriet, achterlijk, verknechtend, vals … Nergens tref je ook maar één passage aan waarin met sympathie geschreven wordt over welk aspect dan ook van de christelijke traditie. Die systematische ironie maakt dat het totale portret geloofwaardigheid mist.

Augustinus zegt dat je maar echt kan kennen datgene waarvan je houdt. Ander uitgedrukt, als je echt niet houdt van iets, wordt het moeilijk om het ten gronde te vatten.

Inderdaad, ik denk dat Saramago gewoon niet heeft gesnapt waar het hem in het christendom om te doen is. Je kan Saramago zijn afkeer voor het christelijke geloof niet verwijten. Maar ik denk wel dat zijn schrijverstalent én zijn onderwerpen meer tot hun recht zouden komen mocht hij andere thema's aanpakken.