Ignatiaans (2)

Stefan Kiechle S.J. is een Duitse medebroeder. Hij is wetenschapper, gespecialiseerd in ignatiaanse spiritualiteit. In het artikel “Wat betekent ignatiaans” probeert hij te omschrijven wat nu precies het eigene is van het ignatiaanse ding. Hij onderscheidt hierbij 10 criteria. Ik bied ze u aan in drie afleveringen.


4. “Ignatiaans” is pedagogisch. Spiritualiteit is een weg die men uitsluitend via intensief oefenen en levenslang leren gaan kan. Daarvoor zijn onderricht en een leraar onmisbaar. In het boekje van de Geestelijke Oefeningen, maar ook in moderne geestelijke handleidingen vindt men pedagogische aanwijzingen voor de begeleider op een geestelijke weg. Typisch ignatiaans is vooral dat de begeleider niet star zijn eigen methode aanbeveelt, maar naar de retraitant luistert en onbevooroordeeld en zonder ideologie naar de oefeningen zoekt die bij deze persoon passen.

5. “Ignatiaans” kenmerkt zich door de dialoog. De retraitant gaat in gesprek – met zichzelf, met de mensen en met God. De dialoog golft heen en weer van persoon naar persoon met eerbied voor ieders diepste wezen: geen misbruik, geen samensmelten, maar een onderling uitwisselen dat de betrokkenen vrij laat; hier ligt wel het duidelijkste verschil met oosterse wijzen van mediteren. De dialoog zal altijd ook met woorden gevoerd worden; maar hij kan en mag zich ook tot een dialoog in zwijgen ontwikkelen, tot een stil schouwen van de Ander, tot een liefdevol en eerbiedig verwijlen voor het aangezicht van God.

6. “Ignatiaans” streeft naar ordening van het leven. Wat onheil sticht, ongeordend, chaotisch, verdorven, zondig is, moet gezuiverd, herijkt en hervormd worden, moet de juiste oriëntatie vinden. Alleen wie zich van eigenliefde, eigen wil en eigenbelang losmaakt zal, volgens Ignatius, door middel van de Oefeningen vooruitgang maken (GO 189). Die ordening van het leven gebeurt soms actief, soms – en fundamenteler passief, als genade; het doel en de geestelijke waarden hierbij zijn ontleend aan het Evangelie. Als men zijn levenswijze stap voor stap weet te hervormen, is deze vrucht van het oefenen ignatiaans.