Francisco de Jassu y Javier


Vandaag, 3 december, viert de Kerk het feest van de heilige Franciscus Xaverius. In het Indische Goa, de plaats waar het niet vergane lichaam van Franciscus Xaverius sj opgebaard ligt in een kristallen schrijn, wordt hij vereerd door christenen, maar net zo goed door hindoes en door islamieten. Wie was deze man die een van de meest populaire heiligen ooit geworden is en waarvan Ignatius zei dat hij van het hardste materiaal was waarmee hij ooit had gewerkt?

Francisco de Jassu y Javier werd geboren in het kasteel van Xavier in 1506. Op 19-jarige leeftijd ging hij studeren aan de Parijse universiteit. Hij was een echte atleet, zowel naar lichaam als naar geest. In ijdelheid en wereldsheid moest hij in niets onderdoen voor de Ignatius van vóór de kanonbal. De voorzienigheid wilde evenwel dat de kamer die hij in Parijs deelde met Pierre Favre, uiteindelijk ook nog onderdak zou bieden aan de Ignatius van ná de kanonbal. Met zijn feilloze intuïtie voelde deze aan dat de roeping van Francisco elders lag. Vier jaar lang duurde het vooraleer hij zich gewonnen gaf aan de niet aflatende Ignatius. Voortaan waren zij verbonden door een vurige vriendschap met een onverwoestbare bodem : hun gemeenschappelijke passie voor Jezus en Zijn Evangelie.

Wanneer Ignatius in 1540 de Sociëteit van Jezus zou stichten, behoorde Xaverius tot de founding fathers.

Nog voor de goedkeuring van de nieuwe Orde door de Paus, vroeg deze Ignatius om twee gezellen uit te sturen naar de nieuwe Portugese kolonie in India. Samen met Rodrigues, duidde Ignatius Xaverius aan. Ook al kon hij vermoeden dat dit betekende dat hij zijn boezemvriend nooit meer terug zou zien. Ruim twee jaar later kwamen de eerste jezuïetenmissionarissen aan in Goa. Meteen ging Xaverius aan de slag : preken voor de Portugese kolonisten, gevangenen bezoeken, melaatsen verzorgen en, uiteraard, het verkondigen van de Blijde Boodschap aan de inwoners van Goa. Thans, 450 jaar later, is Goa de deelstaat met het grootste aantal christenen van heel India en vind je er zijn afbeelding overal terug, niet alleen in de talrijke straatkapelletjes maar ook in taxi’s.

Snel begon hij te reizen. Hij leerde Tamoel en andere plaatselijke talen. Hij ging missioneren bij de parelvissers van de Comoren. Hij reisde naar Travancore, naar Cochin, de Molukken, Malaya en verschillende andere eilandengroepen. Hij doopte vele tienduizenden mensen. Verteld wordt dat zijn rechterarm ’s avonds vaak pijn deed van het vele dopen. Ook de koppensnellers van Ternate en Moro bezweken voor het charisma van Xaverius en de boodschap van zijn Heer.

In Malacca hoorde hij over het bestaan van een land met een verfijnde beschaving waar het Evangelie nog niet verkondigd was. Hij had geen rust meer tot hij op 15 augustus 1549 van boord stapte aan de Zuidkust van Japan, in Kagoshima. Hij logeert bij een plaatselijke familie en legt er zich op toe zich de Japanse gebruiken eigen te maken. Hij werd goed onthaald door de plaatselijke prins en kreeg toestemming om te evangeliseren. Het succes was evenwel matig. Een bezoek aan de Daimyo van Yamaguchi, de machtigste krijgsheer van Japan, liep af met een sisser. Hij was de eerste katholieke missionaris die toegang kreeg tot de keizerlijke stad Miyako, het huidige Tokyo. Maar hij slaagde er niet in een audiëntie te krijgen met de keizer. Hij wist intussen dat niet de keizer maar wel de Daimyo van Yamaguchi, de machtigste man was van Japan. Het tweede bezoek werd een succes. Hij was niet meer gekleed in een eenvoudig priesterkleed. Deze keer droeg hij een verfijnd gewaad van pauselijk ambassadeur, toonde aanbevelingsbrieven van de Paus en de Portugese koning en bracht dure Westerse geschenken mee : een uurwerk, twee brillen, een geweer met dubbele loop en zelf een vaatje porto. Zeer onder de indruk van Xaverius gaf de Daimyo hem de toestemming om te evangeliseren in het hele land, en meteen ook de toestemming aan de Japanners om zich te laten dopen.

Intussen had Franciscus gehoord over het bestaan van China, een enorm land met een nog verfijnder cultuur dan Japan. Hij liet andere jezuïeten naar Japan komen en reisde, na 17 maanden in Japan te hebben doorgebracht, terug naar Goa. Intussen benoemd tot Provinciale overste van India en aanpalende landen, moest hij allerhande delicate aangelegenheden regelen. Tegelijkertijd bereidde hij zijn reis naar China voor en gaf opdracht om de mooiste geschenken te kopen voor de Keizer. Ze kosten een fortuin. Maar ook dit maakt deel uit van de inculturatie waarvan Xaverius één van de prille voorlopers is.

In april 1552 verliet hij India met bestemming China. In september van datzelfde jaar kwamen ze aan in de Baai van Kanton, op het eiland Sancian. Geen enkele schipper durfde het risico nemen om de jezuïet naar het Chinese vasteland te brengen. Op 21 november kreeg hij koorts en moest het bed houden. Op 3 december 1552 stierf Franciscus, na 12 jaren van onvermoeibare verkondiging, in woord en daad.

In 1622 werd hij heiligverklaard, samen met Ignatius van Loyola. In 1910 werd Franciscus Xaverius uitgeroepen tot de patroon van de geloofsverkondiging en in 1927 tot patroon van de missies.

Zoals gebruikelijk in de jonge Sociëteit van Jezus, schreef Xaverius regelmatig brieven naar zijn medebroeders in Europa. Uittreksels hiervan werden gepubliceerd en ruim gelezen. Beroemd is zijn oproep aan de studenten van Parijs :

Vaak overvalt me het verlangen om naar jullie universiteiten toe te komen en in het bijzonder naar de universiteit van Parijs. In het hartje van de Sorbonne zou ik er, met luide stem, diegenen willen toespreken die meer bekommerd zijn om de wetenschap op zich, dan dat ze zich inzetten om er daadwerkelijk iets mee aan te vangen. Mochten ze toch maar eventjes willen nadenken over al die gaven die God hen geschonken heeft. In het diepste van hun zeil zouden ze dan de goddelijke wil ontdekken en eerder de belangen van Jezus Christus willen dienen, dan hun eigen verlangens. Ze zouden zeggen: “Heer, ik ben bereid … Wat wilt Gij dat ik doe? Zend mij waarheen Gij wilt.”

15 januari 1544, aan de medebroeders die in Rome verblijven

Reacties

Meest gelezen

Homo-zegen: heeft paus Franciscus zich vergist? Enkele bedenkingen van Nikolaas Sintobin sj

Ignatius van Loyola legt uit hoe je, met een té drukke agenda, toch je rust kan bewaren

Hoe paus Franciscus reageert op zijn eigen, spontane woede - Homilie van Nikolaas Sintobin sj voor de derde zondag van de 40-dagentijd

Rik Torfs over jezuïetenhumor: het verschil tussen Kardinaal Müller en Nikolaas Sintobin sj

Over geluk dat niemand je kan afpakken - Het getuigenis van Etty Hillesum

Het verschil tussen geestelijke vreugde en het “je lekker voelen”

Wat doet de Paus daar toch met die opgestoken vinger? - Heerlijke videobeelden

Hoe handelen als je slecht nieuws krijgt: het voorbeeld van Ignatius van Loyola - Ignatiaans leiderschap (7/10)

Bidden met de Bijbel - een nieuw boek van Nikolaas Sintobin sj