Gehoorzamen, aan de paus nog wel. Hoezo? Luisterend leiderschap in het voetspoor van Ignatius van Loyola - Serie van Nikolaas Sintobin sj (2/7)

 

Ignatiaans leiderschap (2/7)

In het ignatiaans leiderschap neemt gehoorzaamheid een centrale plaats in. Gehoorzamen is een woord dat het niet goed doet in onze cultuur. Ga je het googlen dan kom je snel uit op hondendressuur. In de nasleep van de schandalen inzake seksueel misbruik is de laatste jaren ook duidelijk geworden hoeveel geestelijk misbruik er is geweest en nog steeds is in naam van de gehoorzaamheid en andere machtsfactoren.

 

Gehoorzaamheid aan de paus

De gelofte van gehoorzaamheid is een pijler van het religieuze leven. Sommige jezuïeten leggen bovendien een bijzondere gelofte af van gehoorzaamheid aan de paus voor de zending. Dit verwijst naar de oorsprong van de Orde van de jezuïeten: een groepje mannen dat zich, samen met Ignatius van Loyola, ter beschikking stelde van de eindverantwoordelijke van de katholieke kerk. Zo iets als: Paus, u staat aan de top. U weet best waar de grootste noden liggen. Zeg ons wat u van ons verlangt. We zullen dat naar best vermogen uitvoeren. Dat lijkt ons de meest efficiënte wijze om de zaak van God te dienen.

Net als de bredere katholieke kerk, heeft de Sociëteit van Jezus een hiërarchische structuur. Dit is bij de jezuïeten meer uitgesproken dan bv in het monastieke leven. Daar zijn tal van democratische dynamieken ingebouwd. Bij de jezuïeten is er weliswaar veel overleg. Er wordt echter maar uitzonderlijk gestemd. De jezuïetenoverste heeft consultoren. Die spelen een belangrijke rol bij de besluitvorming. Uiteindelijk is het de overste die zelf de knoop doorhakt. Dat merk je goed bij jezuïet paus Franciscus die, mede daardoor, soms onverwacht uit de hoek komt.

Nikolaas Sintobin sj