Wat je zélf kan doen om een crisis te lijf te gaan: concrete tips van Ignatius van Loyola (5/6)

Onlangs schreef ik een bijdrage  over Onderscheiden in tijden van crisis. In de leer bij Ignatius van Loyola. Enkele uittreksels (5/6)

  

Zesde richtlijn. Al moeten wij tijdens de troosteloosheid de vroegere voornemens niet veranderen, toch is het zeer nuttig zichzelf intens te veranderen tegen die troosteloosheid in. Bijvoorbeeld door ons toe te leggen op het gebed en de overweging, door onszelf veel te onderzoeken en door royaler te zijn in een gepaste wijze van boete doen. (GO nr. 319)

Er zijn veranderingen die we kunnen doorvoeren tegen de troosteloosheid in. Meer in het bijzonder suggereert Ignatius hier om de fundamentele manier van in het leven staan bij te sleutelen. Uit de drie voorbeelden die hij geeft kunnen we afleiden dat het raakt aan de intensiteit en de kwaliteit van verschillende dimensies van het leven. Het eigene van droefheid is namelijk dat het een mens kan doen terugvallen op oppervlakkigheid en makkelijkheid. Ignatius raadt aan om in te gaan tégen die spontane reflex, en net méér te doen wat we spontaan minder zouden gaan doen.  Hij noemt drie concrete werkpunten :

1.     Gebed en overweging. Ignatius verwijst hiermee naar de relatie met God en Christus. Als het niet goed gaat, hebben vele mensen de neiging om het gebed in te korten, als ze het al niet helemaal achterwege laten. Ignatius vraagt net het tegenovergestelde. In tijden van crisis heb je méér nood om je te voeden aan de bron.

Dit geldt ook voor andere vitale relaties. Als het moeilijk gaat met je man of je vrouw of met je boezemvriend of –vriendin, is dit misschien een signaal dat het nodig is om méér te investeren in die relaties.

2.   Onszelf veel onderzoeken. Hiermee verwijst Ignatius naar het aandachts- of bewustzijnsonderzoek: het nemen van de tijd om tot stilte te komen en om je de vraag te stellen wat er nu precies gebeurt: wat in mijn concrete levenswijze, in mijn leefomgeving zou die onlustgevoelens kunnen verklaren?  Waar onze spontane reflex zou kunnen zijn: ik ga niet te veel “piekeren” en moeilijke vragen stellen, nodigt Ignatius net uit om meer tijd te nemen voor dit aandachtsonderzoek.

3.     Royaler zijn in een gepaste wijze van boete doen. Boetedoen is een woord dat moeilijk in de oren kan klinken. Eigenlijk betekent het jezelf de middelen geven  om dichter te komen bij datgene waar het op aan komt. Materiële welvaart, veel relaties, goede vrienden, boeiende hobby’s enz. Het zijn allemaal goede dingen. Maar je kan er jezelf in verliezen. Vasten, ascese, soberheid, onthouding enz. zijn middelen waarnaar alle grote tradities verwijzen voor mensen die dichter willen komen bij God. Misschien is de troosteloosheid wel een signaal dat je precies van God verwijderd bent geraakt.

Nikolaas Sintobin sj