Afstand houden om dichtbij te kunnen komen - Luistervriendelijk spreken 4/5

Luistervriendelijk spreken, hoe doe je dat? Een ignatiaans perspectief door Nikolaas Sintobin sj. 4/5

 

3.     Afstand houden om dichtbij te kunnen komen

 

De bedoeling van een luistergesprek is om te spreken over jouw persoonlijke ervaring. Persoonlijk is echter verschillend van intiem. De uitdaging is om zo te spreken dat je echt iets van jezelf kan delen zonder dat er gêne komt bij de luisteraars. Sommige details vertel je beter niet. Ze maken deel uit van jouw intimiteit. Anderen horen dat niet te weten en normaliter wensen ze dat ook niet te weten.

 

Twee richtlijnen van Ignatius kunnen ons hierbij helpen.

 

2 Tweede aantekening. …   Want niet het vele weten verzadigt en voldoet de ziel, maar wel het innerlijk voelen en smaken. (Geestelijke Oefeningen nr 2)

 

17 Zeventiende aantekening.  Voor wie de oefeningen geeft is het een grote hulp dat hij getrouw wordt ingelicht over de verschillende beroeringen en ge­dachten die de verschillende geesten op gang brengen bij wie de oefeningen krijgt, zonder te willen achterhalen welke diens persoonlijke gedachten of zonden zijn. (Geestelijke Oefeningen nr 17)

 

Beide richtlijnen spreken duidelijke taal. Het onderscheidende gesprek dient niet in de eerste plaats te focussen op de feitelijke details. Het gaat niet over de geuren en de kleuren, over hoeveel, hoezeer, waar en wanneer. Het is uiteraard vaak zinvol om iets te vertellen over de feitelijke achtergrond van je ervaring. Maar uiteindelijk gaat niet over de feiten, wel over de terugblik op de feiten. De bedoeling is niet om een verslag te geven van wat er jou allemaal overkomen is. Het komt er wel op aan je onderscheiding op de feiten te delen met de anderen.

 

De grondstof waaruit je dus best put om je inbreng te doen situeert zich op het niveau van de gevoelens: wat hebben die feiten met mij gedaan? Wat is de nasmaak van die gebeurtenis? Welke innerlijke bewegingen zijn er geweest? Wat zegt dat over de werking van de geesten in mijn leven? Wat leer ik daaruit over de richting waarin de goede geest mij wenst te leiden? Dat is het waarnaar Ignatius verwijst als hij het heeft over het innerlijk voelen en smaken  in de tweede aantekening en over de verschillende beroeringen en ge­dachten die de verschillende geesten op gang brengen.

 

De paradox is dat als je zo spreekt over je ervaring je veel persoonlijker kan zijn dan als je meteen gaat praten op het niveau van de feitelijke details. Door een bepaalde afstand in te bouwen kan je veel dichterbij komen. Dat kan op zo’n wijze dat, zelfs als je over heel persoonlijke dingen praat, je het achteraf niet moeilijk vindt om de anderen in de ogen te kijken, en omgekeerd.

Nikolaas Sintobin sj