Over Jezuke en moderne marketing

Deze homilie bij de lezingen van vandaag, de 3de zondag van de Vasten, heb ik voorbereid voor de 60 studenten en begeleiders van het Dondeynehuis die dit WE  in de Oude Abdij van Drongen zich kwamen bezinnen rond het thema "Geloofwaardig".

Ik zou willen beginnen met twee korte anekdotes.

In het voorjaar van 1969 deed ik mijn eerste communie, samen met mijn tweelingbroer Anton. Na afloop mochten we herdenkingsprentjes uitdelen. Er stond op: “Op 15 mei 1969 ontvingen Anton en Nikolaas Jezuke voor het eerst in hun hartje”. Een zinnetje dat toen heel gebruikelijk was. Kinderlijk lief. Onschuldig. Perfect aangepast voor 6-jarigen.

Regelmatig bereid ik jonge koppels voor op het huwelijk. Ze komen dan een aantal  keer op gesprek, en soms geef ik ze wat huiswerk mee. Zo vraag ik de verloofden gewoonlijk om het Marcusevangelie te lezen. Het kortste en makkelijkst toegankelijke van de vier. Als we daar dan over in gesprek gaan krijg ik vaak te horen. “Amai, die Jezus, dat niet bepaald een makkelijk iemand. Zo hard dat die uit de hoek kan komen. Zo had ik me Hem niet voorgesteld.” Sommigen zijn zelf ronduit gechoqueerd door de radicaliteit van zijn persoonlijkheid.

De voorbije dagen hebben we veel gehoord en uitgewisseld over wat voor elk van ons “geloofwaardig” is. Een evidente vraag die bij me opkwam bij het voorbereiden van deze viering was: “Is Jezus geloofwaardig?” Kan hij een geloofwaardig antwoord bieden op al die vragen die wij hebben?

Als ik kijk naar mijn eigen ervaring, dan stel ik vast dat ik lang ben blijven steken in een kinderlijke voorstelling van wie Jezus is: een vriendelijk glimlachende, tamelijk jonge, slanke man, een baard,  minzame blik , uiteraard steeds glimlachend; een begrijpende vriend  bij wie je altijd terecht kan en die nooit de stem verheft. En zijn inderdaad heel wat verhalen in de evangelies die in die richting gaan.  Liefhebben, en bij uitbreiding, gelovig in het leven staan, betekent, in deze visie, dat je je altijd min of meer in een gelukzalige  toestand zou moeten bevinden. Iets tussen romantiek en geitenwollensokken-dromerij.  Sympathiek, iets waar we ergens wel naar verlangen. Maar de ervaring van het leven, de ervaring van de liefde leren ons snel dat de werkelijkheid niet zo in mekaar zit. Niet echt geloofwaardig dus.

Laten we echter even kijken naar de drie lezingen die we daarnet hoorden. Daar komt namelijk een ander beeld uit naar voren. Ze geven ons elk een precieze tip over wat liefde echt is.

In de eerste lezing kregen we de tien geboden te horen: de wet, regels, voorschriften, als weg naar God. Is dit niet contradictorisch? Regeltjes opvolgen om te leren liefhebben. De orthodoxe joden hebben 613 voorschriften die ze strikt nakomen. Vreemd? Of niet … Kijk gewoon even naar je eigen ervaring: liefde, trouw, respect, overgave aan het allermooiste of allerhoogste  … neen, ze komen niet vanzelf. Het is niet aangeboren. Het zit niet in onze genen. Liefhebben is iets wat je leert. Wil een ballerina sierlijk en vrij als een zwaan kunnen dansen, dan moet zij, jarenlang, duizenden keren dezelfde oefeningen herhalen. Willens, nillens. Ook liefde is iets wat je moet oefenen. Met geduld. Veel geduld. Vallen en opstaan. En soms vraagt de liefde dingen waar je echt geen zin in hebt.

De tweede lezing, uit de eerste brief van Paulus aan de Corinthiërs, gaat hier verder op in. Deze woorden hebben iets onwezenlijks. Stel je even voor. Paulus richt zich tot kritische en eerder intellectuele stedelingen van Corinthe, een Griekse havenstad, die het moeilijk hebben om de kern van het christelijk geloof te vatten. Wat hij hen schrijft beantwoordt niet meteen aan de regels van de  moderne marketing: “Wij verkondigen een gekruisigde Christus, voor Joden een aanstoot, voor heidenen een dwaasheid”. 

Deze, toch wel heel vreemde stelling, maakt alvast één iets duidelijk: je laten inspireren door Jezus kan niet het gevolg zijn van een logische, vanzelfsprekende deductie. Hoe kan je nu rationeel kiezen voor een antiheld die zijn leven eindigt naakt, op een schandpaal.

Ruimer gesteld, echte liefde confronteert, vaak ongenadig hard, met weerstand, onvermogen en beperktheid, van jezelf, of van de ander. Wie echt kiest voor liefde, zal steeds, ook, botsen op het kwaad. Bij de ander, én bij zichzelf.

Ofwel volg je dan je spontane reflex en stop je er mee. Ofwel bijt je door, durf je het aan om te geloven in de liefde, vérder dan de pijn en waag je de sprong.

In de evangelielezing uit Johannes , ten slotte, horen we waarom het de moeite waard is om je zo helemaal, schijnbaar blind,  te storten in dat ruige avontuur van de liefde. Jezus legt er uit dat Hij bereid is om zo ver te gaan in de liefde dat hij niet zal terugdeinzen om zelf zijn lichamelijke integriteit los te laten.

Dit gaat niet meer over Jezuke, de romantische brave jongen. Hier horen we een man die wil doordringen tot het diepste mysterie van het menszijn en die hierbij voor niets terugdeinst, zelfs niet voor de dood.

Dan kan je doorstoten tot een ander niveau van liefde: dieper, zuiverder, onvoorspelbaarder,  zo maar geven en zo maar ontvangen. Niet meteen romantisch. Wel levengevend. Sommigen zullen zeggen goddelijk.

Is dit nu geloofwaardig? Aan elk van ons om hier een persoonlijk antwoord op te zoeken. Door erover na te denken. Zeker. Maar vooral door jezelf te wagen aan het avontuur van de liefde. De échte liefde.