"In alle dingen"

Jezuïeten hebben de traditie van de “ratio conscientiae”: het openleggen van het geweten tav hun oversten. Concreet betekent dit vertellen hoe het met je gaat. Niet alleen aan de buitenkant, maar ook aan de binnenkant. De leuke dingen en de successen. Maar net zo goed de frustraties, de beperkingen en de mislukkingen. Dit maakt dat er een reële kwaliteit van vertrouwelijk gesprek kan ontstaan waarin je de ander echt kan ontmoeten zoals hij is. Dit heb ik gisteren kunnen meemaken in de gemeenschap. We hadden startdag in een nabijgelegen abdijtje. De voormiddag hebben we besteed aan een gebedstijd gevolgd door een uitwisseling. Niet de eigenlijke ratio conscientiae. Maar toch een heel openhartige persoonlijke terugblik van elkeen op de voorbije tijd en de vooruitzichten voor het nieuwe werkjaar. Het doet deugd zo te mogen luisteren naar je medebroeders. De vreugde maar ook de pijn. De hoop én de ontgoocheling. Samen mens zijn. En dit met mekaar mogen delen. In hoop, geloof en liefde.

Deze dagen is uw blogger aan het verhuizen. Van een klein Vlaams landelijk dorpje, “over ’t water”, naar dé Vlaamse grootstad: “’t stad”, zoals de Antwerpenaars zeggen. In alle bescheidenheid. Van deur tot deur is het amper 40’ rijden. Maar het is loslaten en verdergaan. Nu, ik mag niet klagen. De eerste jezuïeten waren echte pelgrims. Steeds op stap. Van de ene stad naar de andere. Zelden bleven ze langer dan enkele maanden op dezelfde plaats. Landsgrenzen betekenden niet veel voor hen. Bijzonder deugddoend is het onthaal in de nieuwe gemeenschap. Mijn kamer is van boven tot onder gepoetst. Verschillende medebroeders hebben hierbij geholpen. Ook voor het inrichten van mijn kamer kan ik rekenen op hulp. Het is goed medebroeders te hebben.

Laura Dekker, 13 jaar oud, zeilt graag en goed. Intussen is zowat heel de wereld op de hoogte van dit heugelijke nieuws. Daarnet hoorde ik nog een uitvoerige reportage over deze jonge deerne op de BBC. Meer bepaald over haar verlangen om op haar eentje de wereld rond te zeilen. Het lijkt voor vele “waarnemers” een heel moeilijk, zoniet onontwarbaar kluwen te zijn. Te gek om dood te doen. Het herinnerde me een artikeltje dat ik eens las in een krantenrubriek waar ouders aan opvoedingsspecialisten vragen konden stellen. Een moeder schreef over haar dochtertje van 8 dat zich per se elke dag wilde schminken. De brave vrouw wist niet hoe met dit toch zo authentieke verlangen van haar kind om te gaan. Toegegeven, de inzet is niet dezelfde. Maar gaat het ten gronde niet over hetzelfde? Kinderen hebben allerhande dromen en verlangens. Soms te gek om dood te doen. En maar goed ook. Daarvoor zijn het kinderen. Ze hebben er het volle recht op. Maar ze hebben net zo goed recht op en nood aan vol...

Rond de ignatiaanse uitmuntendheid bestaan heel wat misverstanden. Het gebeurt nogal eens dat ze als schaamlap wordt gebruikt voor voluntarisme of voor medogenloze wedijver of voor puur prestatiegerichte egotripperij. Onderstaand citaat hoorde ik gisteren in een documentaire over … fotografie. Het raakt aan de kern van de ignatiaanse uitmuntendheid en dus aan het mysterie van de christelijke openbaring. “ Het is geen overtreding als je je eigen beperkingen doorbreekt .”

De Franse Tv-journaals geven er dagelijks minutenlang aandacht aan. De topministers leggen om de haverklap verklaringen af over de ernst van de situatie. In de dagbladen en op internet is de verslaggeving overdadig. Een Franse medebroeder-directeur vertelde me dat men rekening houdt met de mogelijkheid dat “la rentrée” uitgesteld zal worden. Sinds weken wordt lesmateriaal klaargestoomd om via TV en internet te kunnen worden aangeboden indien de scholen gesloten zouden worden. De Mexicaanse griep is hot. Althans in Frankrijk. Tenzij ik me vergis heb ik de indruk dat dit bij ons nauwelijks het geval. Het lijkt hier een non-issue. Het is best mogelijk dat de bevoegde instanties in ons land achter de schermen druk in de weer zijn. Ik ben er niet van op de hoogte en ben ook niet deskundig om een oordeel te hebben over de verschillende strategieën die ter zake worden gevolgd. Wel lijkt het me evident dat de gevaren van de Mexicaanse griep, op details na, dezelfde zijn in Frankrijk en België....

Een Franse medebroeder, Pascal Sevez sj, schreef onlangs een artikel over de muziekcultuur van de jeugd. In het bijzonder had hij het over “rap” en “slam”. Korte tijd later werd hij hierover geïnterviewd. De journalist ging ervan uit dat die “decadente” muziekvormen op geen enkele wijze een bijdrage konden leveren tot een constructieve vorming van de jeugd. Pascal Sevez sj had zijn antwoord klaar. In het begin van de 5de eeuw waren de weldenkende christenen sterk gekant tegen een muziekinstrument dat toen opgang maakte. Het was van heidense oorsprong. Het werd in het bijzonder gebruikt om de krijgers op te hitsen voor de strijd. Sommigen probeerden het warempel te gebruiken in de liturgie. De naam van het instrument? In het Grieks οργανον. Gewoonlijk noemen wij dit thans orgel.

Litteratuur kan authentiek spiritueel zijn. Hieronder vindt u een indrukwekkend voorbeeld. In ignatiaans jargon zouden we zeggen dat dit gaat over “God zoeken en vinden in alle dingen”. Mocht u zelf andere voorbeelden hebben, ik ben vragende partij! Sylvie Germain, Immensités , Gallimard, 1993, pp 125-128 Aan mijn hond (…) ‘s Morgens en ’s avonds maakten we altijd een wandelingetje, Hond en ik. ’s Morgens was ik het die besliste langswaar we gingen. (…) ’s Avonds was het Hond die mij uit wandelen nam. Zelfzeker trippelde hij rond en nam me mee waarheen hij maar wilde. (…) Van straat tot straat leidde hij mij langs tuintjes en parken waar het echt goed toeven was. Eens daar, ging hij langzamer stappen; hij rook de lucht en de aarde, de wortels en de kruiden, en net zo goed ook de wolken. Hij rook alles, die hond. Zelf en vooral het hart van de mens. (…) Hond heeft me geleerd dat alles een geur heeft, zelf de geluiden en de kleuren, en de tijd die voorbijgaat. Ik heb ook geleerd om a...

Een Londenaar wordt per dag door gemiddeld 300 beveiligingscamera’s opgenomen. Toen ik de voorbije zomer doorheen Frankrijk reed, zag ik ze om de haverklap: vaste radars en verdekt opgestelde politieagenten die de snelheid controleren. Soms ergerlijk. Zeker als je geflitst wordt. Maar is dit nu echt de dictatuur van Big Brother? Is dit onverenigbaar met ons recht op privacy? De statistieken van de criminaliteit geven duidelijk aan dat de camera-ogen zorgen voor een daling van het aantal misdrijven. Op de autoweg is het verschil zonder meer spectaculair. Wat een rust. Is dit werkelijk allemaal zo nieuw? Vroeger had je, in de stad en in de dorpen, ook alle mogelijke ogen die je in de gaten hielden. Oude mensjes die de hele dag aan het raam of op een stoel in het deurgat zaten. Sociale controle kan verstikkend zijn. Maar het heeft zo ook z’n voordelen. Vrijheid is pas bevrijdend als er regels zijn. De naleving van die regels moet kunnen worden verzekerd. Nieuwe tijden vragen technieken. D...

Gisteren ben ik voorgegaan in de huwelijksviering van Yoko en Erik. Hieronder vindt u de homilie. Beste Yoko en Erik, we hebben net drie door jullie gekozen lezingen uit de Schrift gehoord. Ze zetten ons op het spoor van de enige vraag waarop de Bijbel het antwoord geeft: wat is liefhebben? 1. We zijn begonnen met een stukje uit het Hooglied, een oud liefdesgedicht. Het bezingt de hartstocht van de geliefden. Het staat bol van expliciete en soms erotische beelden: tederheid, trouw, verlangen, passie … . Maar er is ook een bijzonder spanningsveld in dit lied. Van begin tot einde zijn de bruid en bruidegom er onderweg. Nooit vinden ze mekaar helemaal en definitief. De liefde, zoals ze hier bezongen wordt, is een zoektocht. Steeds ontdekken de geliefden nieuwe aspecten van mekaar. Af en toe zijn ze innig met mekaar verbonden. Waarschijnlijk zouden ze graag wat langer van die zalige rust genieten. Maar het Hooglied leert dat liefde steeds opnieuw beginnen is. Niet omdat de geliefden z...

Een moeder ging naar haar pastoor en legde hem uit dat zij de indruk had dat haar zoon een roeping had. Zij vroeg hem wat hij hiervoor moest doen. De priester begon uit te leggen. “Indien hij diocesaan priester wil worden, dan zal hij 8 jaar moeten studeren. Wil hij franciscaan worden, dan is hij vertrokken voor 10jaar. Zo hij verlangt om jezuïet te worden, dat zal hij 14 jaar vorming krijgen.” De moeder luisterde aandachtig en als de priester zijn uitleg beëindigd had, begonnen haar ogen te glinsteren. “Meld hem maar aan voor de jezuïeten, meneer pastoor. Hij is een beetje aan de trage kant!”

Jan van de Poll sj heeft de meest uiteenlopende taken vervuld in de vorming van jezuïeten. Hij is dus goed geplaatst om te antwoorden op deze vraag: "Wat is aantrekkelijk in het leven van een jezuïet?"

Deze zomer vond opnieuw de Loyolatoch plaats. Een pelgrim-student blikte terug op zijn ervaring voor www.jezuieten.org. Hier heeft u alvast een voorsmaakje. “ Elke dag was je bezig met een ander thema, geïnspireerd aan de Geestelijke Oefeningen van Ignatius van Loyola. In het pelgrimsboekje kreeg je daartoe ook enkele schriftlezingen en andere teksten mee. De eerlijkheid gebiedt me echter te zeggen dat de teksten in het pelgrimsboekje me soms niet echt raakten (of misschien de kans daartoe niet kregen). Een spinnetje dat haar web vlak naast me maakte, een rups die door het gras bewoog,… Het minste was genoeg om me af te leiden! Uit ervaring weet ik dat het beter is om in zulke gevallen niét radicaal daartegen in te gaan, maar je gedachten liefdevol en rustig terug bij de tekst te brengen. Soms lukte me zelfs dat niet. Dan gebruikte ik de tijd die we kregen om te bezinnen (te mediteren, te bidden, wat je wil) om naar de landschappen te kijken. Te zijn. De liefdevolle kracht van God in d...

Voor de tweede dag neem ik deel aan een mini-sessie in Parijs, in de schaduw van de Eiffeltoren, met een aantal medebroeders uit Libanon, Italië, Frankrijk en België. Allen zijn werkzaam in onze colleges. De verschillen in context zijn groot. In Libanon wordt men geconfronteerd met een bijna afwezigheid van staat. Het omgaan met regels en wetten is er problematisch. Voor de jongeren lijkt alles mogelijk en toegelaten. Charbel, de prefect van 14-15 jarigen, stelde dat een van de grote uitdagingen voor hem is om op een consequente wijze het reglement toe te passen. Het geven van aangepaste en rechtvaardige straffen is erg belangrijk binnen die context. In Italië wordt men geconfronteerd met het feit dat het vrij onderwijs helemaal geen subsidies krijgt. De lonen van de leerkrachten – gemiddeld lager dan in het officieel onderwijs - moeten betaald worden met het schoolgeld en doorheen allerhande fondsen die de jezuïeten zélf moeten zien te vergaren. Onnodig te zeggen dat de schoolbevolki...

Vandaag vieren we het feest van de heilige Alberto Hurtado sj . Hieronder kan u een stukje horen uit een homilie die Hurtado uitsprak bij een huwelijksviering. Beeld en woord horen niet samen. Maar het laat u toe de man niet alleen te horen maar ook te zien in “levende lijve”. Onder de video vindt u de vertaling uit het Spaans. De woorden zijn even eenvoudg als aangrijpend. “ Wat is de zin van het leven? Waarom is de mens op de Aarde? De verschillende filosofische systemen proberen antwoorden te geven. Het is armoe troef. Ze bevredigen ons hart niet. Het christendom, daarentegen, geeft ons een heel troostend antwoord. De mens is op Aarde omdat Iemand van hem hield: God. De mens is op Aarde om te beminnen en om bemind te worden. Als je liefdevol kijkt, zoals je het waarschijnlijk wel doet, naar het werk van God in de natuur: de sterren in de nachtelijke hemel, de besneeuwde bergen of de groene velden, dan stel je je de vraag: “maar waarom is dit allemaal zo mooi? Het antwoord is stee...

Het geloftenleven raakt aan de kern van het religieus leven en dus aan het mysterie van de navolging van Christus. Niet makkelijk om in enkele woorden te zeggen waar het hierbij op aankomt. Jan van de Poll sj staat al lange jaren in voor de vorming en begeleiding van jezuïeten in opleiding. Hij werkte in Indonesië, Nederland en Vlaanderen en thans in Ierland als “instructor van het derde jaar” (= verantwoordelijke voor het laatste vormingsjaar van jezuïeten in opleiding). In onderstaande video speelt hij het klaar om in minder dan 3 minuten het eigene te verwoorden van elk van de drie traditionele geloften en ook van de zogenaamde 4de gelofte, die sommige jezuïeten uitspreken.

Derde en laatste video-interview met Piet van Breemen sj. In deze bijdrage heeft hij het over de bijdrage die de Sociëteit van Jezus kan hebben voor de Kerk en de Wereld van vandaag. Regelmatig zullen er nieuwe videootjes verschijnen op het kersverse YouTubekanaal van de jezuïeten .

Gisteren kreeg ik Pascal en Katia op bezoek. 14 jaar geleden waren we in Parijs samen actief in de 4de-Wereld-Beweging, ATD . Met Pascal ging ik, 2 jaar lang, wekelijks een of twee maal naar het 20ste arrondissement. We werkten er aan een project bij daklozen. We gingen met hen in gesprek en probeerden kennis te vergaren over hun levensverhaal, hun levensomstandigheden, gezondheidsproblemen …. Het was een zware maar boeiende zending, met zowel aangrijpende als keiharde ervaringen. Beiden zijn gehuwd (niet met mekaar) en werken al heel wat jaren voltijds voor ATD. Ze krijgen het bestaansminimum. Onderstaand gedicht geeft een idee van de inspiratie die aan de grondslag ligt van de 4de-Wereld-Beweging. Hij is van de hand van “Père Joseph”, de stichter en bezieler van ATD. Joseph Wrésinsky was een Franse priester die in zijn kindertijd zelf zwarte armoede heeft gekend. Graag zien Mensen graag zien, is teder zijn en op afstand blijven; het is hartelijk zijn maar je hoofd koel houden; het is...

“In alle dingen God liefhebben en dienen .” De mystiek van Ignatius wordt een mystiek van de dienstbaarheid genoemd. Waar staat de ignatiaanse dienstbaarheid precies voor? Dienstbaarheid is nederig. Voor Ignatius ging het in de eerste plaats over helpen, eerder dan over uitpakken met grote daden en verwezenlijkingen. Het is liefde die voert tot dienstbaarheid. Dienen gaat over daden, meer dan over woorden. Dienstbaarheid is heel ruim. Navolgen is dienen, beschikbaar zijn is dienen, geloven en vertrouwen is dienen, vergezellen is dienen, vergeven en meelijden is dienen, eucharistie vieren is dienen. Dienen gaat over delen wat we zelf gekregen hebben. Daarom komt dienen altijd na beminnen. Immers, minaars delen wat ze krijgen. Meer over de igatiaanse dienstbaarheid vindt u in dit artikel van David L. Fleming sj .

Ik merk het in Vlaanderen. Ik merk het in Frankrijk. De houding van jongeren tav het religieuze verschilt meer en meer van die van de oudere generaties. Dit geldt ook voor het christendom. De voorbije twee weken heb ik dagelijks eucharistie gevierd met jongeren. Ik heb ook heel wat onderricht gegeven en geluisterd. Net zoals bij oudere christenen bestaat ook bij hen twijfel en onzekerheid. Maar maakt dit niet gewoon deel uit van het christelijk geloof dat ten gronde de vrijheid van de mens respecteert? Twee zaken zijn me de voorbije dagen bijzonder opgevallen. 1. Bij de consecratie ging de helft van de jongeren op de knieën. Bij het “Lam Gods” sloeg zowat iedereen zich op de borst. Jongeren herontdekken dat je niet enkel bidt met je hart of met je verstand. Maar ook met je lichaam. Oude tradities terzake worden herontdekt en inspireren. 2. Er is een grote honger naar geloofsonderricht. Jongeren verlangen vorming: aangepast aan hun leeftijd, maar duidelijk en expliciet. Wie is Jezus, wa...

Gisteren had in de basiliek van Javier (geboorteplaats van Franciscus Xaverius) de slotviering plaats van “Manresa 2009”. 190 jongeren uit Frankrijk en België waren 12 dagen op stap doorheen Baskenland en Navarra, in de voetsporen van Ignatius en Xaverius. Zelf heb ik, samen met een medebroeder, Geestelijke Oefeningen gegeven aan 30 jongeren. Vijf dagen in stilte, twee inleidingen en 4 individuele meditaties per dag. Een ploeg van 7 begeleiders stond in voor de persoonlijke begeleiding. Het was een heerlijke ervaring. Zowel voor de jongeren als voor de begeleiders. Hieronder vindt u de homilie die ik heb uitgesproken tijdens de slotviering. “ Seigneur, me voici, que voulez-vous que je fasse? Envoyez moi où vous voulez ». Cette phrase figure dans la lettre que François Xavier écrivait en 1544, depuis l’Inde, aux étudiants de Paris. C’était à la fois un appel et un témoignage personnel. Dieu sait que François Xavier avait dû faire un long chemin avant d’en arriver à cette disponibilité i...