"In alle dingen"

Dit geheel van acht regels werd geformuleerd door de heilige Petrus Canisius sj , de eerste Nederlandse jezuïet. Met noemt het de "Codex canisiana". Ze beogen een aantal praktische tips aan te bieden over de wijze waarop een jezuïet dagdagelijks in het leven dient te staan, in het bijzonder in de omgang met andere mensen. Bij uitbreiding kan dit opengetrokken worden naar alle mensen van goede wil. Referentie is, uiteraard, het voorbeeld en de raadgevingen van Ignatius van Loyola himself. Sommige van deze regels kunnen, uit hun context getrokken, schokken. De individuele regels kan je maar ten volle naar waarde schatten als je ze leest samen met de andere (vb regel nr 1 en nr 5, regel nr 3 en nr 6). Zoals steeds in de ignatiaanse spiritualiteit, gaat het bij deze regels niet over alles of niets, over wit of zwart. Wel over het vinden van een steeds veranderend evenwicht tussen uiteenlopende spanningsvelden. Complex dus, en niet makkelijk. Net zoals onze hele mensenwerkel...

In 1978 publiceerde Karl Rahner sj zijn vermaarde « Brief van Ignatius aan jezuïeten van nu ».  Ziehier een stukje uit deze brief waarin hij nadenkt over het belang van de Geestelijke Oefeningen in het pastoraat van de jezuïeten. Niet zonder een vleugje humor … « Je begrijpt me nu wel, denk ik, als ik stel, dat het geven van de Geestelijke Oefeningen voor jullie, jezuïeten, de voornaamste taak moet zijn. Met Geestelijke Oefeningen bedoel ik dan natuurlijk geen cursussen die door de Kerkelijke Overheid worden georganiseerd en die aan velen tegelijk worden gegeven. Ik bedoel dat we anderen helpen binnen te gaan in Gods geheim, zodat ze Gods onmiddellijke nabijheid niet verdringen, maar duidelijk ervaren en aanvaarden. Niet dat ieder van jullie op deze manier Geestelijke Oefeningen zou kunnen of moeten geven : niet ieder van jullie hoeft zich in te beelden dat hij dat zou kunnen. Ik wil ook niets afdoen aan het belang van alle andere pastorale, wetenschappelijke en maatschappelij...

Voor de EO mocht ik enkele nachtzoenen geven aan de Nederlandse televisiekijker.  Deze tweede nachtzoen gaat over het laatste gebed van de dag. Ik wens het jou ook toe! Klik hier om deze korte video te bekijken of klik op de foto hieronder.

Een stiltetip van Nikolaas Sintobin sj

Voor de glossy Liefke schreef ik een overweging over liefde. In deze serie bied ik enkele uittreksels aan. (7/7)     De geliefde zal nooit helemaal zijn zoals je hoopt of je alles kunnen geven wat je verlangt, zoals en wanneer je het verlangt. Dat hoeft ook niet. Immers, liefde leert om los te laten, ook wat je soms niet wil of kan loslaten. Om je te laten raken, ook waar je niet geraakt wil worden. Om te aanvaarden dat de ander je uiteindelijk ontsnapt en dat dit maar goed is ook. Naarmate je, met vallen en opstaan, leert om je geliefde zichzelf te laten zijn, zal je ontdekken dat de beminde je meer, anders en vaak mooier kan geven dat je zelf had kunnen denken. De veerkracht van de liefde is zo groot dat zij het mogelijk maakt om met nieuwe energie steeds opnieuw te beginnen. Soms tegen beter weten in. Geven en ontvangen. Keer op keer nieuwe lagen en dimensies ontdekken. Bij de ander, bij je zelf en bij elkaar. Meestal onopvallend en gewoon. Toch mooi en uniek, want...

Schoonheid is er overal. De kunst is om ze op het spoor te komen en je erdoor te laten raken. Waar zag jij onlangs iets mooi, ook al was het heel eenvoudig, schijnbaar onbenullig? Klik op deze link om de video te bekijken of klik op onderstaande foto.

  Gisteren had ik een boeiend gesprek met Jorieke voor de Groot Nieuws Radio over mijn nieuwe boek: Op het kompas van de vreugde . Alle mogelijke aspecten van de vreugde kwamen aan de orde. Wat is vreugde eigenlijk? Waarom is vreugde zo belangrijk? Is die vreugde als een citroen die je uitperst en die dus op een bepaald ogenblik op is, of is er ook een andere soort vreugde? Hoe kan je bij die vreugde komen als je gekwetst bent van binnen en wantrouwig bent geworden? Waarom is vreugde zo belangrijk bij de opvoeding? Waarom het niet makkelijk maar wel erg belangrijk is om te bidden om vreugde. Klik hier of op een van de foto's om het hele gesprek te beluisteren Klik hier om het boek te bestellen

  Vandaag publiceert paus Franciscus zijn vierde encycliek over het Heilig Hart van Jezus.  In deze vlog geef ik u een korte uitleg over wat we vandaag kunnen leren uit de eeuwenoude devotie tot het Heilig Hart van Jezus. Dit kan in onze geseculariseerde wereld heel ver van mijn bed lijken. Of net niet. Het spreekt namelijk over de tedere liefde en zorg van onze God voor elk van ons, in het bijzonder als we het moeilijk hebben. Om deze vlog te bekijken, klik op een van de foto's of op deze link:  https://www.youtube.com/watch?v=Z--b3r35t6c

Voor de glossy LFK schreef ik een overweging over liefde. In deze serie bied ik enkele uittreksels aan. (6/7) Dit is het wonder van de liefde. Niet dat zij de kleine kantjes van de geliefden en hun storend steeds weer anders zijn zomaar doet verdwijnen. Wel laat de liefde toe om deze bronnen van onrust om te vormen tot nieuwe, onvermoede uitnodigingen om nog meer te beminnen.  De liefde maakt het mogelijk om geleidelijk aan de scherpe hoeken van de ander te dulden, om ze vervolgens te gunnen en, soms, om er gewoon van te gaan houden.  Uitgerijpte liefde heeft niet langer nood aan bewondering. Ze reikt niet naar de ander omwille van diens schoonheid, kracht of welk talent dan ook. Ze houdt van de ander gewoon omdat die is, zoals die is. Ook als er van de oorspronkelijke aantrekkelijkheid niet veel lijkt over te schieten. Denk maar aan Chris en Katrien . Nikolaas Sintobin sj

In deze miniserie licht ik kort drie regels van Ignatius van Loyola toe over hoe "de vijand van de menselijke natuur" tewerk gaat toelichten. Inzicht in diens tactiek helpt om zijn listen te ontmaskeren en om je ertegen te wapenen in je innerlijk leven. (4/4) “ De vijand gedraagt zich als een legeraanvoerder die erop uit is te overwinnen en te roven wat hij verlangt. Wanneer een hoofdman of aanvoerder zijn kamp opslaat en de ligging en sterkte van een kasteel heeft onderzocht, valt hij het immers aan de zwakste kant aan. Op dezelfde wijze gaat de vijand van de menselijke natuur rond en bekijkt van alle kanten al onze goddelijke, kardinale en zedelijke deugden. En als hij de plek ontdekt waar wij het zwakst zijn en meer hulp nodig hebben voor ons eeuwig heil, dan valt hij ons daar aan en probeert ons te pakken. ( Geestelijke Oefeningen nr. 327 )” Het is “logisch” dat je belaagd gaat worden daar waar je kwetsbaar bent. Dit hoeft niet te verontrusten of te verbazen....

Deze spreuk vat de kern samen van de hele ignatiaanse onderscheidingswijsheid. Je zult je roeping herkennen aan de vreugde die zij schenkt. Laat dus de vreugde je kompas zijn. Duurzame vreugde, hoop, vertrouwen, rust spreken namelijk van Gods nabijheid. Daar mag je in alle vertrouwen voor kiezen. 

Foto van Michiel Hendryckx Begin vorige week had ik het genoegen deel te nemen aan een panelgesprek, georganiseerd door de ouderraad van het Sint-Jan Berchmanscollege in Brussel. Ik zat er naast Herman Van Rompuy, gewezen voorzitter van de Europese Raad.  Tijdens het vraaggesprek met de zaal gaf deze gewezen wereldleider een inkijkje in zijn innerlijkheid en vertelde hij ook over zijn ervaring met wereldpolitiek. Ik deel twee zaken die hij vertelde. 1. Herman Van Rompuy vertelde dat hij elke dag tijd inruimt voor stilte en gebed. Een van de vruchten hiervan, zo stelde hij vast, is dat zijn positieve betrokkenheid op andere mensen daardoor een stuk sterker wordt. 2. De voormalige Europese president noemde twee van zijn "vuistregels" als hij de vergadering van 27 Europese regeringsleiders voorzat om te komen tot beslissingen. Die beslissingen worden genomen met unanimiteit.     a. Het is belangrijk om iedereen, maar dan ook iedereen te respecteren. Ook de mensen met wie je ...

Een "nachtzoen van Nikolaas Sintobin sj: enkele gedachten waarmee ik de Nederlandse televisiekijker een tijd geleden een goede nacht mocht toewensen. Ik sprak er in het bijzonder over het avondlijke "kruiske". Zegt jou dat iets? Klik op onderstaande foto op de link hiernaast om te kijken naar deze korte video: https://www.youtube.com/watch?v=syhd6-nNH2I

Stiltetip van Nikolaas Sintobin sj

Voor de glossy Liefke schreef ik een overweging over liefde. In deze serie bied ik enkele uittreksels aan. (5/7) Die onredelijkheid van de liefde is het sterkst te voelen in de vergeving. Vergeving betekent dat je kwaad beantwoordt met goedheid. Misschien kan je wel stellen dat ver-geving de diepste kern is van liefde: verder geven, geven zonder dat de ander het hoeft te verdienen of zelf maar te vragen. In hoop en geloof dat liefde nooit verloren gaat en, uiteindelijk, sterker is dan wat geen liefde is. De ervaring van vergeving helpt om te groeien in vertrouwen en duurzaamheid. Ze kan de geliefden helpen om hun wederzijdse onbehouwenheid te verdragen en om de liefde waarachtiger en zuiverder te maken. Vergeven is een uitnodiging om van de ander te houden gewoon omdat die is, zoals die is, niettegenstaande van alles en nog wat.  Het is liefde die de unieke schoonheid van de ander op het spoor komt en naar boven haalt. Het is liefde die de ander mooi maakt. Daarom is h...

Onderstaand citaat van medebroeder en theoloog wijlen Karl Rahner sj is even sprekend als eenvoudig.  “ Dogma's zijn als lantaarnpalen. Ze laten je toe de weg te vinden in het duister. Maar alleen dronkelappen klampen er zich aan vast .”

 Een nieuwe video in de serie over kernbegrippen van het christelijk geloof. In twee minuten tijd probeer ik in eenvoudige woorden en zonder enig jargon uit te leggen wat christenen verstaan onder "schepping". Om de video te bekijken klik op een van de afbeeldingen of op onderstaande link:    https://www.youtube.com/watch?v=zmBUyFXlDXw

In deze miniserie licht ik kort drie regels van Ignatius van Loyola toe over hoe "de vijand van de menselijke natuur" tewerk gaat. Inzicht in diens tactiek helpt om zijn listen te ontmaskeren en om je ertegen te wapenen in je innerlijk leven. Op dezelfde wijze wil en verlangt de vijand van de menselijke natuur dat de listen en de overredingskunst waarmee hij een rechtvaardige ziel benadert, in het verborgene aanvaard en gehouden worden. Maar wanneer deze ze bekend maakt aan haar goede biechtvader of aan een ander geestelijk iemand die zijn listen en gemeenheden kent, valt hem dat zeer zwaar. Want hij komt tot de conclusie dat hij met de gemeenheid waaraan hij begonnen is niet verder kan gaan, nu zijn onmiskenbare listen bekend zijn gemaakt. ( Geestelijke Oefeningen, nr. 326 ) Een bijzonder aspect van de aantrekkingskracht van de listen van de vijand is dat deze verkiest dat ze verborgen blijven voor de buitenwereld. Moeilijke, storende gedachten, redenering...

Stiltetip van Nikolaas Sintobin sj

Het eerste exemplaar van mijn nieuwe boek is aangekomen. Vanaf 17 oktober is het beschikbaar in de boekhandel. Je kan het nog even bestellen tegen een voordeelprijs: https://platform-ignatiaanse-spiritualiteit.org/nieuws/op-het-kompas-van-de-vreugde/

Voor de glossy LFK schreef ik een overweging over liefde. In deze serie bied ik enkele uittreksels aan. (4/7)     Er is nog een andere reden waarom liefhebben moeizaam kan verlopen. Wie bemint wil spontaan gelijken op de geliefde en verlangt dat dit omgekeerd ook zo is. Geliefden willen steeds dichter bij elkaar komen en alles met elkaar delen. Dit kan zo sterk zijn dat er een verlangen groeit om niet langer twee en gescheiden te zijn, maar om te versmelten en één te worden.   Alleen, steeds weer kom je erachter dat die ander anders denkt, voelt en handelt dan jij. Eenvoudig te verklaren: de ander, ook dus de geliefde, is en blijft verschillend van jou. Er is en blijft een afstand. Je kan veel delen met elkaar. Niet alles. De verleiding kan bestaan om dat verschil en die afstand te ontkennen. Dat kan even werken. Dan doe je wel de werkelijkheid geweld aan en is de kans reëel dat de liefde hierdoor dreigt te verstikken. Betekent dit dat je er beter voor kiest om j...

In een van zijn catecheses over onderscheiding heeft paus Franciscus het thema troost opgepakt, nadat hij een vorige keer de nadruk had gelegd op troosteloosheid. De paus sprak over een handvol manieren om geestelijke troost, een geschenk van God, te herkennen: - Het is een ervaring van innerlijke vreugde, bestaande uit het zien van Gods aanwezigheid in alles.  - Vertroost worden is in vrede zijn met God, voelen dat alles in vrede is geregeld, dat alles in ons in harmonie is. - Bovenal heeft troost invloed op de hoop, reikt naar de toekomst, zet ons op tocht ... Maar hoe mooi troost ook is, we kunnen ze niet programmeren. Ze komt als pure gave van God. Het is een geschenk van de Heilige Geest. En als het komt, maakt het een vertrouwdheid met God mogelijk die afstand lijkt op te heffen. Dit is wat  Thérèse van Lisieux overkwam toen zij op 14-jarige leeftijd naar Rome reisde, zei de paus. Toen ze in de basiliek van het Heilig Kruis in Jeruzalem was, probeerde ze een van de daar ...

In deze miniserie licht ik kort drie regels van Ignatius van Loyola toe over hoe "de vijand van de menselijke natuur" tewerk gaat toelichten. Inzicht in diens tactiek helpt om zijn listen te ontmaskeren en om je ertegen te wapenen in je innerlijk leven. Het is de vijand eigen om zwakker te worden, de moed te verliezen en met zijn bekoringen op de vlucht te gaan, wanneer wie zich in het geestelijke oefent resoluut het hoofd biedt aan de bekoringen van de vijand door er lijnrecht tegen in te gaan. Als daarentegen wie zich oefent, bij het ondergaan van bekoringen bang begint te worden en de moed begint te verliezen, dan is er op het aardoppervlak geen beest zo wild als de vijand van de menselijke natuur, wanneer die met een even grote slechtheid zijn verdorven bedoeling wil verwerkelijken. ( Geestelijke Oefeningen, nr. 325 ) Het is niet wenselijk om te onderhandelen met de bekoring of verleiding als die zich aandienen. De listen van de verleider zijn nu eenmaal onweerst...

  Tijdens de ontmoeting tussen de paus en de jezuïeten dd 28 september 2024 in Brussel had ik het voorrecht paus Franciscus een vraag te mogen stellen die me nauw aan het hart ligt. Er was een embargo op de antwoorden totdat zij officieel door het Vaticaan werden vrijgegeven. Dat is gisteren gebeurd. Zijn antwoord overtrof mijn stoutste verwachtingen. Hier mijn vraag en, vooral, het antwoord van de paus. Daarna geef ik ook wat toelichting en commentaar. Vraag   Heilige Vader, ik woon in Amsterdam, een van de meest geseculariseerde steden ter wereld. Eens zei wijlen pater Generaal Adolfo Nicolás sj dat hij ervan droomde om de Geestelijke Oefeningen aan atheïsten te geven. In ons land is atheïsme eerder de norm dan de uitzondering. Maar we willen de rijkdom van ons geestelijk leven aan al onze medemensen doorgeven, echt aan iedereen, zoals u zegt: «Iedereen, iedereen, iedereen». Hoe kunnen we dit vergaande niveau van inculturatie bereiken? Antwoord De grens van inculturatie ontd...

Veel mensen luisteren graag naar paus Franciscus. Zijn beeldtaal, de herkenbaarheid en de toepasbaarheid van zijn voorbeelden maken dat ongeveer iedereen hem begrijpen kan. Tegelijkertijd zijn nogal wat mensen verwonderd door zijn regelmatige verwijzing naar de duivel. In het bijzonder als het gaat over innerlijk geestelijk leven. Kan je het daar redelijkerwijze nog over hebben, aan het begin van het derde millennium? Ik meen te weten dat Franciscus, als hij het heeft over de duivel, niet meteen denkt aan een akelig mannetje met hoorntjes en bokkepoten. Als jezuïet is hij doordrongen van de spiritualiteit van Ignatius van Loyola , de stichter van de jezuïeten. In die spiritualiteit staat de “ onderscheiding van de geesten ” centraal: het leren onderscheid maken tussen wat komt van de goede geest van God en wat komt van de boze geest, de duivel. Het eigene van de goede geest is dat hij mensen dichter bij God brengt en dus bij meer leven en liefde. Het meest betrouwbare teken dat...

Voor de glossy Liefke schreef ik een overweging over liefde. In deze serie bied ik enkele uittreksels aan. (3/7) De ervaring leert dat liefde niet aangeboren is. Je kan wel leren liefhebben. Maar hoe? Augustinus van Hippo (354 – 430) beantwoordt deze vraag met één woord: het Latijnse werkwoord voor beminnen amare . Hij gebruikt hierbij twee vormen van dit Latijnse woord: amare (beminnen) en amari (bemind worden). Augustinus onderscheidt drie trappen in de liefde. De eerste trap in de liefde is amare amari : ervan houden bemind te worden. Je ontdekt wat liefde is door liefde te ontvangen. De baby wordt ingewijd in de ervaring van het liefhebben omdat zijn ouders hem dag in dag uit liefde geven. In deze eerste fase van het leerproces is liefde vooral iets wat je krijgt. De tweede trap is amare amare: ervan houden te beminnen. Je hebt ervaren hoe prettig en deugddoend het is om liefde te ontvangen. Je verlangt nu ook zelf liefde te geven. Je vindt het daarbij belangrijk dat h...

In 1978 publiceerde Karl Rahner sj zijn vermaarde « Brief van Ignatius aan jezuïeten van nu ». In dit essay kruipt Rahner in de huid en pen van Ignatius van Loyola en levert hij mijmeringen over het betekent vandaag jezuïet te zijn. In dit uittreksel denkt Rahner na over de jezuïtische gehoorzaamheid.  Wie inwendig vrij is, zelfkritiek heeft en bereid is tot stille dienst aan een gemeenschappelijke zaak, wie daarbij nog een beetje humor heeft en mild begrip voor al het dwaze en ontoereikende van de aardse geschiedenis, die zal ook nu geen bijzonder verschrikkelijke problemen hebben met de gehoorzaamheid in een Orde.  Ik heb zelfs de indruk dat een burgerlijke huisvader en werknemer een beperktere ruimte van vrijheid heeft in de profane maatschappij dan jullie in de Orde. In weerwil van dat domme woord in Ignatius' brief over de gehoorzaamheid hoeven jullie geen “kadavergehoorzaamheid” te beoefenen. Wel moeten jullie onbaatzuchtige, nuchtere, dienstvaardige mensen zijn. Er b...

Een reiziger in de woestijn raakt verdwaald. Uitgedroogd door de onbarmhar­tige zon, ziet hij in de verte een oase. O, een fata morgana, denkt hij, een luchtspiegeling. Hij na­dert de oase, maar ze verdwijnt niet. Duidelijk ziet hij de dadelpalmen, het gras en vooral de bron. Natuurlijk een hon­ger-fantasie, een dorst-illusie, denkt hij, die mijn half-waanzinnige hersenen mij voortoveren. Zulke fantasieën krijg je gemakkelijk in mijn toestand. Projectie! Nu hoor ik zowaar het water kabbelen. Ook nog een gehoor-hallucinatie! Wat is de natuur toch wreed. Korte tijd later vinden twee bedoeïenen hem dood. Zegt de een tot de ander: 'Begrijp jij dat nou: dadels groeien hem bijna in de mond en hij is verhon­gerd; hij ligt vlak bij de bron en is van dorst omgekomen. Hoe is het mogelijk?' Antwoordt de andere: 'Het was een moderne mens, gestorven van vrees voor projectie'. Piet Van Breemen sj

Een stiltetip van Nikolaas Sintobin sj

De heilige Pierre Favre, een van de eerste jezuïeten, was een meester in het voeren van gesprekken. Ook van biechtgesprekken. Van hem zijn onderstaande tips voor biechtvaders. Elkeen die regelmatig delicate gesprekken moet voeren, kan er zijn voordeel uit halen. a. Wees mild en zacht. b. Spreek nooit op scherpe toon en toon nooit afkeer, hoe vreemd datgene wat de biechteling zegt ook moge zijn. c. Hoed je ervoor om het gesprek saai of vervelend te vinden. d. Geef nooit aan je biechteling die zich aan jou bloot moet geven de indruk dat hij voor een godsgericht komt waar hij in de eerste plaats geoordeeld gaat worden. e. Stel je niet op als een hoogmoedig of minachtend farizeeër of als de boze of ongeduldige rechter. f. Tot slot, doe je uiterste best opdat elkeen die bij jou te biechte is geweest graag naar jou terugkomt.

                                                                                          Voor de glossy LFK schreef ik een overweging over liefde. In deze serie bied ik enkele uittreksels aan. (2/7) Ieder mens verlangt naar liefde. Naar graag gezien worden en zelf graag zien. Uit ervaring weten we dat je nooit helemaal afzwaait op de leerschool van de liefde. Verliefdheid komt en gaat. Daar kan je niet zoveel aan doen. Maar liefde is een werkwoord en dat blijft zo een leven lang. Dit geldt voor de exclusieve liefdesrelatie tussen twee mensen. Maar ook voor de ouderliefde of de vriendschapsliefde. Dat werken is in het bijzonder nodig om twee redenen. Liefde raakt aan de kwetsbare intimiteit van de mens. Omdat ze ...

Ingetreden in de Karmel als 15-jarige en gestorven op 24-jarige leeftijd, is Thérèse van Lisieux een van de grote heiligen van de kerk. Haar autobiografie ( Geschiedenis van een ziel ) is een parel. Op haar feestdag bied ik je graag dit schitterend citaat aan. “Het is in de karmel niet altijd mogelijk de woorden uit het Evangelie naar de letter in de praktijk te brengen. Soms moet je vanwege je bezigheden wel eens een kleine dienst aan iemand weigeren.  Maar als de liefde tot de naaste in de ziel diep wortel heeft geschoten, is dat ook uiterlijk te zien. Je kunt op een zo minzame manier iets weigeren wat je niet geven kunt, dat die weigering net zoveel plezier doet als de gave.”