Drie tips van de heilige Jozef voor tijden van crisis

Homilie voor de vierde zondag van de Advent

4de zondag van de Advent: Jes. 7,10-14 Rom. 1,1-7 Mat. 1,18-24

Een aantal jaren geleden verbleef ik een tijd in Arica, een arme woestijnstad in het Noorden van Chili.  Ik werkte er in de jezuïetenparochie. Een bloeiende gemeenschap, met mensen van alle generaties.  Na verloop van tijd merkte ik iets eigenaardigs op. Alle sacramenten worden daar overvloedig gevraagd en toegediend. Op één sacrament na: het huwelijk. Er wordt daar gewoon nauwelijks gehuwd. Vele moeders zijn alleenstaand.  De vaders lijken er te vliegen van het ene nest naar het andere, maar blijven niet. Idealisme en goede wil genoeg. Maar de destructieve gevolgen van de  structurele armoede zijn  problematisch, ook voor het vader en moeder zijn.

Het verhaal dat we zonet hoorden bij Matteüs gaat ook over ouderschap, in moeilijke omstandigheden. Wat hij vertelt, is indrukwekkend.  Als we dit verhaal lezen, ook met onze kritische, postmoderne gelovige ogen en hart,  dan kunnen we meer dan één puntje zuigen aan de houding van Jozef. Als vaders en moeders. Maar ook gewoon als mensen die op zoek zijn naar het goede leven.

De Evangelies zijn discreet over Jozef.  Matteüs verstrekt ons nog het meest info over de persoon van de voedstervader van Jezus. De situatie waarin Jozef belandt is menselijk gezien problematisch. Hij stelt vast dat zijn verloofde, met wie hij overigens niet samenwoont,  zwanger is buiten hem om. Hoe moet je hiermee omgaan.

 Ik zou drie bedenkingen willen formuleren over de wijze waarop Jozef hiermee omgaat die ons mogelijks ook kunnen inspireren.

1.      Jozef is een biddend man

Matteüs vertelt ons dat er aan Jozef, terwijl hij de toestand overweegt, een engel verschijnt, ttz een boodschapper van God.  Met andere woorden, Jozef , hoe urgent de situatie ook is, gaat niet meteen over tot crisismanagement.  Hij neemt geen beslissingen half over kop. Hij neemt de tijd om te bidden. Jozef gaat de stilte in om te luisteren, om de zaak voor te leggen aan God zelf. Jozef is een biddend man.  Het is maar als je regelmatig bidt dat je, ook in tijd van crisis, ttz als je er dubbel en dik nood aan hebt, je oor bij God te luisteren kan leggen, en van Hem kan horen waartoe Hij je uitnodigt om te komen tot meer volheid van leven. Ook als het moelijk gaat.

2.      Jozef is een onderscheidend man

Het eerste wat de engel Jozef zegt is om niet bang te zijn en om zich niet te laten leiden door angst. Dat terwijl datgene wat die angst hem influistert de logica en de redelijkheid zelf lijken te zijn. De engel vraagt Jozef gewoon om open en vrij te luisteren naar wat God hem voorstelt te doen. Angst is geen affect dat ingegeven wordt door God. Daarom is wat de angst ingeeft doorgaans niet betrouwbaar. 

Door zich aldus biddend toe te vertrouwen aan God, eerder dan aan de angst, komt Jozef erachter wat hem gevraagd wordt.  Welnu, Gods verlangen blijkt gewoon tegengesteld zijn aan wat de angst hem suggereerde. God vraagt hem inderdaad om  zijn relatie met Maria niet te verbreken. Wel om haar in huis op te nemen en om dus de voedstervader te worden van Jezus. 

Het feit dat Jozef een biddend man is maakt mogelijk dat hij onderscheidend in het leven staat. Het stelt hem in staat om in zijn hart het onderscheid maken tussen de stem van God en de stem van de verleider.

3.      Jozef is een nederig man

“Niet mijn wil, maar uw wil”, zal Jezus ruim 33 jaar later zeggen. Dit is ook de houding van Jozef Hij gaat zijn eigen spontane verlangen  ondergeschikt maken aan Gods stem.  Jozef is een nederig man. Hij plaatst God centraal. Niet zijn eergevoel. Niet zijn verlangen om erkend te worden, zelfs niet in  de intimiteit van de seksualiteit en het biologische vaderschap. Hoe menselijk dit ook zou zijn. Maria had kort daarvoor reeds gezegd “mij geschiede naar uw woord”.  Het is de gezamelijke nederigheid van Jozef en Maria, twee eenvoudige maar grootse mensen, die God toelaat om zijn diepste verlangen te realiseren.

God komt naar ons toe. Naar u, naar mij. Nu, vandaag.  Horen, zien, voelen wij Hem komen? Bidden wij voldoende om onze fijngevoeligheid voor zijn Geest te scherpen ? Durven wij onderscheidend met Hem het gesprek aan te gaan? Zijn wij voldoende nederig om “ge-hoor-zaam” te zijn en om ons steentje bij te dragen tot zijn Rijk van leven en vreugde? Als vader, als moeder, als mens van goede wil.

Nikolaas Sintobin sj