Geloven, als al je heilige huisjes sneuvelen: Silence, van Martin Scorcese

Voor Lazarusmagazine schreef ik een recensie over "Silence", de nieuwe film van Martin Scorcese die volgende week in de filmzalen komt. Hieronder een uittreksel.

Kun je geloven zonder of ondanks de Kerk? Kun je geloven als je de basisregels overtreedt? En wat is christelijk geloven dan wel? Silence is een even ruige als subtiele en mooie film die veel vragen aanpakt waarmee eigentijdse christenen geconfronteerd worden. Deze film is een indrukwekkend geloofsstatement van een van de grootste, hedendaagse cineasten.

In 1639 komen de Portugese jezuïeten Rodrigues (Andrew Garfield) en Garupe (Adam Driver) heimelijk aan in Japan. Ze zijn op zoek naar hun leermeester Ferreira (Liam Neeson), een andere Portugese jezuïet die, na martelingen, het christelijk geloof zou hebben afgezworen. Na een sterke bekeringsgolf in de zestiende eeuw, is in Japan een meedogenloze christenvervolging uitgebroken. Tot ver in de negentiende eeuw zal het christendom er bloedig vervolgd worden omdat het onverenigbaar met en schadelijk zou zijn voor de Japanse cultuur.

Silence verhaalt de zoektocht van Rodrigues en Garupe naar Ferreira, geholpen door Kichijiro en andere ondergrondse christenen. Vrij snel worden ook beide nieuwe priesters gevangengenomen en ervaren zij aan den lijve wat martelaarschap betekent, samen met vele Japanners.

Het resultaat is een episch drama dat in meer dan één opzicht doet denken aan Oscarwinnaar The mission (1986) van Roland Joffé. De (ingehouden) hardheid van de beelden is van dien aard dat de kijker, christen of niet, indringend bevraagd wordt op de eigen ervaring.

De film geeft daar de tijd voor. Hij duurt 161 minuten. Lang, maar niet te lang. Je hebt tijd nodig om binnen te komen in de complexiteit van de context, het thema en de personages. Geen toeval dat in het eerste gedeelte van de film mist en regen voortdurend het zicht belemmeren. Alsof regisseur Martin Scorsese ervoor kiest maar langzaam de gordijnen te openen en zodoende de kijker tijd te gunnen om zich in te werken in het drama dat zich voor zijn ogen afspeelt.

Zo is er een intrigerend personage, Kichijiro, een Japanse christen. Hij heeft alles van een Judas-figuur. Van zodra het moeilijk wordt, loopt hij weg en pleegt hij verraad. Bijzonder is dat hij telkens terugkomt bij de priesters. Kichijiro heeft niet de kracht om te weerstaan aan de beproeving. Hij is zo geboren. Zelf had hij het anders gewild. Andere Japanse christenen kiezen voor de marteldood. Voor hem is dit geen optie. Betekent dit dan dat het christen-zijn voorbehouden is voor de sterken? Is God niet precies mens geworden voor zwakke en zondige mensen als hij, vraagt Kichijiro. 

Vervolg