Nikolaas in de spreekstoel (4/4)

Onlangs werd ik geïnterviewd door Dirk Leestmans,  journalist bij de VRT Nieuwsdienst. Het interview werd gepubliceerd op 24 april 2013 in de juristenkrant. U vindt het hier terug, in vier afleveringen.

Nikolaas Sintobin volgde, als jurist maar vooral als jezuïet, ook de schandalen die de voorbije jaren naar bovenkwamen. ‘Dat de kerk een machtsinstituut is geweest, is duidelijk. In de 19^de en de 20^ste eeuw had de kerk te veel macht. Dat heeft deels de misbruikschandalen mogelijk gemaakt. Maar van die macht rest niet zo veel meer. Hoe minder macht de kerk heeft, hoe beter wat mij betreft.’ 

‘Maar er bestaat niet zoiets als ‘de’ kerk. ‘De’ kerk is geen monolithisch blok, het is een zeer divers iets met een veelheid aan structuren. En op verschillende plaatsen wordt verschillend omgegaan met dat probleem. Sommigen zullen wellicht tegenwerken, dat erken ik wel. Ik ben anderzijds positief onder de indruk hoe de kerk omgaat met deze verschrikkelijke schandalen. Als jurist is het allesbehalve evident dat een organisatie aanvaardde dat voor gevallen die verjaard waren er toch een mogelijkheid was voor schadevergoeding. Dat gaat lijnrecht in tegen het principe van de verjaring. Als jurist frons ik de wenkbrauwen, als christen ben ik daar erg fier op. De gerechtigheid laat zich immers niet afbakenen door wetten. Het is goed dat de kerk dit doet.’

-Een aantal advocaten suggereren obstructie van het onderzoek in dit dossier door de kerk?

‘Voor zo ver ik de werking van de kerk in deze ken, lijkt het me een totaal voorbij gestreefde idee. De kerk heeft als instituut noch de mogelijkheid noch het verlangen om op een structurele wijze dit dossier in de rechtsgang te blokkeren.’

‘Ik heb de indruk dat de kerk als organisatie op een relatief open manier omgegaan is met de misbruikschandalen, misschien niet vanaf het begin. Maar beweren dat er een georganiseerde obstructiepolitiek is, gaat voorbij aan de historische werkelijkheid: de kerk kan dat niet meer en ze verlangt het ook niet. Er is weliswaar geen 100% transparantie maar als ik zie hoe met deze schandalen, ook in onze orde, wordt omgegaan is dat aangrijpend te noemen.’

-Hebt u vertrouwen in de Belgische justitie?

‘Ik zie veel schandalen en kleinmenselijke conflicten in justitie. Het recht is bovendien te veel een technologie geworden en het komt erop aan die technologie zo goed mogelijk te gebruiken in functie van het eigenbelang. Kijk naar de fiscaliteit. Er is een buitengewone kennis aan juridische spitstechnologie ontwikkeld waardoor mensen die de mogelijkheden hebben erin slagen hun vermogen vrij te stellen van fiscale druk. De eenvoudige man die die mogelijkheden niet heeft, betaalt daardoor verhoudingsgewijs veel meer. Rechtvaardig kan je dat niet noemen.’

-Recht en rechtvaardigheid vallen niet samen, dat weten we?

‘Dat is des te meer zo zodra recht gebruikt wordt als middel om onrechtvaardigheid te organiseren. In die fase zijn we vandaag beland. Al kan het ook zijn dat het altijd al zo was en dat ik het pas nu echt begin te zien.’