De wonderbare broodmenigvuldiging: een verhaal over wie Jezus is - Homilie van Nikolaas Sintobin sj voor deze zondag

 

17de zondag door het jaar B

Johannes 6, 1-15

  

Het is een gebruikelijke manier om een gezamenlijke maaltijd te organiseren. In het kerkkoor, een bezinningsgroepje, een bijeenkomst van de parochie of gewoon een vriendengroep. Ieder brengt iets mee en dat wordt dan gedeeld: een slaatje, een dessert, een stuk kaas, een vlees- of visschotel, een fles wijn of frisdrank. Het is mijn ervaring dat er dan meestal veel te veel eten en drinken is. Mensen laten zich graag zien van hun beste kant.

 

Het evangelieverhaal dat we zonet hoorden gaat ook over een verrassingsmaaltijd. Wel met heel veel mensen en zonder dat er een supermarkt of een goed uitgeruste keuken in de buurt is. Dit verhaal is door de tijden heen op veel verschillende wijzen geïnterpreteerd. Een traditionele interpretatie is de volgende. Het verlangen van Jezus om het weinige dat Hij heeft te delen werkt aanstekelijk. Het heeft als gevolg dat de andere mensen hun angstvallig verborgen gehouden eigen picnic op hun beurt gaan delen met hun buren. Uiteindelijk blijken er veel meer verborgen reserves te zijn dan ook maar iemand had kunnen vermoeden.

 

We zullen nooit precies weten wat daar gebeurd is. Wat we wel weten is dat Jezus er tijdens zijn publieke leven alles aan deed om niet als een tovenaar te worden beschouwd. Laten we ons dus niet blindstaren op het spectaculaire aspect van dit verhaal. Wellicht is het interessanter om aandachtig na te gaan wat Jezus nu eigenlijk precies doet in deze passage. Wat kunnen we hier leren over Hem?

 

Het gebeuren begint en eindigt met Jezus die de berg opgaat. Dat is een Bijbelse manier om duidelijk te maken dat Jezus gaat bidden. Deze bijzondere gebeurtenis begint en eindigt dus met Jezus die zich bewust opent voor de liefde van God de Vader. Het is wellicht die verbondenheid met Gods scheppende liefde die maakt dat mensen boven verwachting worden gevoed. Doorheen Jezus is God zelf aan het werk.

 

In deze episode van de broodvermenigvulding zorgt Jezus ervoor dat “gewone” mensen te eten krijgen. Net ervoor, zo zegt Johannes uitdrukkelijk, had Jezus bijzondere aandacht besteed aan zieken. Zieke én “gewone” mensen. Zijn zorg is dat alle mensen kunnen leven en dat ze krijgen wat daarvoor nodig is. Jezus wil er zijn voor allen. Bovendien is zuinigheid niet aan Hem besteed. Hij geeft overdadig. Voor diegenen die aanwezig zijn, maar niet alleen voor hen. Er blijken ook twaalf manden voedselresten op overschot te zijn. Volgens sommige exegeten staan die symbool voor de twaalf apostelen van Jezus die de boodschap van het Evangelie aan de hele wereld zullen verspreiden. Jezus wil de hele mensheid voeden. Ook ons, mensen hier en nu.

 

Opvallend is vervolgens dat Jezus zélf het initiatief neemt voor deze maaltijd. Het zijn niet de mensen die het Hem vragen. De apostelen van hun kant vinden het allemaal maar niets. Voor Jezus is het evident dat Hij zorg draagt voor de hele mens. Jezus leeft niet voor zichzelf. Wel met en voor anderen. Deze onderneming lijkt objectief uitzichtloos. Toch begint Jezus eraan. We kennen het resultaat. Wat Jezus oppakt brengt Hij daadwerkelijk tot een goed einde.

 

Ten slotte, is er nog het laatste zinnetje dat Jezus uitspreekt in dit verhaal: „Haalt nu de overgebleven brokken op om niets verloren te laten gaan.” We kunnen vermoeden dat het niet echt de gewoonte was van die mensen om het schaarse voedsel dat ze hadden te verspillen. Die opmerking van Jezus kan dus overbodig lijken. Anders gezegd, als Jezus uitdrukkelijk vraagt dat er omzichtig met die brokken wordt omgegaan heeft Hij daar een bijzondere reden voor. Dat brood is niet zomaar brood. Het is uiteraard, zo zal het vervolg van het Evangelie aanwijzen, Jezus zelf. Jezus geeft zichzelf. Bovendien verlangt Hij dat zoveel mensen als mogelijk baat hebben bij zijn zelfgave.

 

Deze episode uit het leven van Jezus is dus veel meer dan zomaar een wonderlijk verhaal. Het vertelt ons, op een tastbare wijze, wie Jezus is. In Hem zien we God zelf aan het werk. God wil dat alle mensen kunnen leven. Hij doet wat daarvoor nodig is, en wel in overvloed. In Jezus geeft God zichzelf. Ook vandaag.