Drie manieren van kiezen: “De ingeving of het kleed” (1)

Nicolas Standaert sj sprak in 2009 tijdens de “ Loyolatocht”, een bezinnende pelgrimstocht in Spanje, over kiezen. In deze korte serie worden enkele uittreksels aangeboden over de drie manieren die Ignatius onderscheidt over hoe te komen tot een keuze. Nicolas Standaert sj is professor sinologie aan de K.U.Leuven.

 - Een voorbeeld: Veronderstel dat je door een winkelstraat stapt op weg naar een bepaalde bestemming (je bent niet echt aan het winkelen) en je ziet een prachtig kleed of jurk hangen, helemaal naar je smaak. Je stapt de winkel binnen en probeert het, en het kleed past helemaal. Het lijkt wel “helemaal voor jou gemaakt”. Bovendien is de prijs redelijk, dus niet aarzelen maar kopen! Je komt thuis en je ingeving wordt bevestigd: je man vindt dat je er stralend uitziet en je dochters vinden je gewoon schitterend! In dit kleed ben je helemaal jezelf, en je komt ook helemaal tot jezelf.

 - Dit soort keuzes komt ook (eerder uitzonderlijk) voor bij meer onveranderlijke keuzes: “De job van je leven en je bent weg”, zoals de reclamespot zegt. Bij sommige koppels was het “liefde op het eerste gezicht”, en ze wisten dat die ander hun levenspartner zou worden. Ignatius haalt de voorbeelden van Paulus en Matteüs aan, wanneer ze Christus achterna gaan. Zelfs al is deze vorm uitzonderlijk, toch is het belangrijk attent te zijn voor een dergelijke ingeving, ook bij meer veranderlijke keuzes, omdat ze een fundamentele dimensie van het kiezen weergeeft: in feite heb je hier nauwelijks een keuze gemaakt, het lijkt wel of er voor jou gekozen is en dat de keuze voor jou gemaakt is. Het is je gegeven (echte “genade”). Er is geen twijfel mogelijk en alles gebeurt in het nu-moment van een allesdoordringende geestelijke ervaring.

- Net zoals in het voorbeeld van het kleed, wordt deze keuze bevestigd door de reactie van anderen, en je ervaart zelf ook dat het/je goed zit. Op deze positieve bevestiging moet je voortbouwen. Je mag dus ook niet (te veel) twijfelen aan je ingeving en daardoor de keuze later ondergraven, bv. door systematisch na te gaan of de jurk elders toch niet goedkoper zou zijn of beter een andere kleur had gehad. Je mag je ook niet in vertwijfeling laten brengen (er zal altijd wel een puberzoon zijn die vindt dat zijn moeder er misselijk uitziet). De systematische vertwijfeling is in dit geval meer een teken van de kwade geest dan van de goede geest, die je keuze op een sterke manier bevestigde.

- Het beeld van deze keuze is het kleed: je wordt als het ware “bekleed met de nieuwe mens, die steeds vernieuwd wordt naar het beeld van zijn Schepper” (Kol 3,10). Het is een ervaring waarbij je “ontvangt wie je bent en wordt wie je ontvangt” (Augustinus). Jezelf zijn/worden valt hierin samen met christen zijn/worden.