Crisis in Portugal: de andere kant

Julia is gehuwd met João en heeft drie kinderen, het jongste 16 jaar oud. Julia werkt als communicatiedeskundige voor een middelgrote nonprofit organisatie in Lissabon. Haar man is burgerlijk ingenieur en heeft een eenmansbedrijf. Beiden komen uit middenklassefamilies. Onlangs had ik met Julia een gesprek. Zij vertelde over de gevolgen van de economische crisis in haar land. Ik werd er stil van. Heel stil.

Haar gezin heeft zijn levensstandaard grondig moeten bijsturen. Inclusief wat er op tafel komt. Met de auto wordt niet of nauwelijks gereden. Restaurantbezoek is volledig voorbij. Maandenlang heeft haar man gewerkt zonder dat zijn cliënten hem konden betalen. Haar beide 20-jaar oude studerende dochters klussen elke dag twee uur aan 5€ per uur. Vorige zomer had het gezin voor één week een huisje gehuurd aan de zee. Toen ze zouden vertrekken was er helemaal geen geld meer voor de lopende uitgaven. Via spaarbonnetjes kon er uiteindelijk toch een minimaal budget worden bijeengescharreld om eten te betalen. De aanwezige brandstof in de wagen volstond voor de heen- en terugreis. Maar de drie kilometer naar het strand werd elke te voet afgelegd, in de blakende zon. Het werd de mooiste vakantie die het gezin ooit samen had.

Julia vertelt me dit verhaal met opvallend stralende ogen. Desgevraagd bevestigt ze me  dat zij, en haar hele gezin, echt gelukkig zijn. De relatie met haar man heeft de eerste twee jaar van de crisis zwaar onder druk gestaan. Maar uiteindelijk hebben ze mekaar weer gevonden. Sterker dan ooit. Julia weet maar al te goed dat dit in heel wat gezinnen anders gaat of is gegaan. Haar broer, die zit pas echt in de rats. Hoewel zijzelf nauwelijks de eindjes aan mekaar kunnen knopen, stoppen ze hem regelmatig geld toe. Een tandarts met wie ze deel uitmaken van hetzelfde bezinningsgroepje  heeft hen spontaan aangeboden om de tanden van het gezin gratis te verzorgen. Ja, er is veel solidariteit tussen de mensen. Veel meer dan voorheen.

Met hun kinderen spreken de beide ouders open over wat er gebeurt en over hoe daar mee om te gaan. De armoede-ervaring heeft hen allen eerst veel pijn gedaan. Er was angst. Hoe gaat dit eindigen? De uitkomst, zo vertelt Julia, is er een van dankbaarheid en vertrouwen. Meestal toch. Met haar man en haar kinderen zijn ze teruggekeerd naar de fundamentals. Ja, Julia is nú, hoewel de crisis nog welig tiert, een stuk gelukkiger dan vóór de crisis. Neen, ze zou niet terug willen.

Na afloop van dit gesprek kon ik enkel maar vaststellen dat de vreugde waarvan Julia sprak aanstekelijk is. Ook nu nog, enkele dagen na het gesprek.