De toespraak van 4 minuten die ervoor zorgde dat Bergoglio werd verkozen tot paus - Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben

In de dagen voorafgaand aan het conclaaf dat hem verkoos, hield toenmalig kardinaal Bergoglio een toespraak tot de kardinalen. Vandaag, ruim 12 jaar later, is meer dan duidelijk dat dit eigenlijk het programma was van paus Franciscus. Hieronder vind je de tekst van die korte toespraak.

Evangeliseren vooronderstelt apostolisch vuur.

1. Evangeliseren vooronderstelt dat de Kerk verlangt om buiten zichzelf te treden. De Kerk wordt geroepen om buiten zichzelf te treden en om naar de grenzen te gaan. Niet alleen de geografische, maar ook de existentiële grenzen: het mysterie van zonde, van pijn, van onrecht, van onwetendheid en van onverschilligheid tegenover godsdienst, en van alle ellende.

2. Als de Kerk niet naar buiten treedt om te evangeliseren, gaat zij naar zichzelf verwijzen en dan wordt ze ziek (Cf de misvormde vrouw uit het Evangelie).  Het kwaad dat door de tijd heen geschiedt in kerkelijke instellingen heeft zijn wortel in dat verwijzen naar zichzelf en in een soort van theologisch narcisme. In het boek van de Openbaring zegt Jezus dat Hij aan de deur staat en klopt. Het is duidelijk dat de tekst verwijst naar zijn kloppen aan de buitenkant om naar binnen te kunnen komen. Maar ik denk aan die keren dat Jezus klopt van binnenuit opdat we Hem naar buiten zouden laten gaan. Een Kerk die naar zichzelf verwijst houdt Jezus binnen zichzelf en laat Hem niet naar buiten.

3. Als de Kerk naar zichzelf verwijst gaat zij onbewust geloven dat zij haar eigen licht is; zij houdt op het mysterium lunae (het mysterie van de maan (die niet uit zichzelf schijnt maar het licht van de zon weerspiegelt (noot van de vertaler))) te zijn en bezwijkt aan die hele erge kwaal die de geestelijke wereldlijkheid is (die volgens Henri de Lubac sj de ergste kwaal is die de Kerk kan overkomen). Dan leeft zij enkel nog maar om haar eigen kring te verheerlijken.

Om het eenvoudig uit te drukken, er zijn twee beelden van de Kerk: de Kerk die evangeliseert en die buiten zichzelf treedt, de Dei Verbum religiose audiens et fidente proclamans (eerbiedig luisteren naar het Woord van God en het vrijmoedig verkondigen); en de wereldse Kerk, die leeft binnenin zichzelf, vanuit zichzelf, voor zichzelf. Dit zou licht moeten werpen op de mogelijke veranderingen en hervormingen die nodig zijn om de zielen te redden.

4. Wat betreft de volgende Paus: Hij moet een man zijn die, vertrekkend van de beschouwing en de aanbidding van Jezus Christus, de Kerk helpt om uit te gaan naar de existentiële grenzen, die haar helpt om vruchtbare moeder te zijn, wiens leven bestaat uit “de zoete en troostende vreugde van het evangeliseren.”

Jorge Bergoglio sj