Paul Vanderghote sj (4): spelenderwijs


Begin juli 2011 overleed pater Paul Vanderghote sj. Hij was 89 jaar oud. Paul was zijn leven lang een leraar, een gevierd leraar in onze colleges. Enkele jaren geleden vroeg ik hem om, terugblikkend op zijn onderwijspraktijk, wat goede raad kon geven aan opvoeders van vandaag. Onderstaande “wensen” zijn daar het resultaat van.



Niets zo stimulerend als een klaslokaal waar een prettige sfeer hangt. « Zo vrolijk hoeft dat nu ook niet, hoor ik een goedmenenende schoolfrik brommen, een school is geen speeltuin, maar een instelling waar men kennis opdoet, zonder fiorituurkes ». Mooi gezegd. Dat bedoel ik juist : spelenderwijs kennis opdoen. De lesgever hoeft zijn leerstof niet zozeer op te leggen en tegen heug en meug erin  te pompen. Laat hij de leerling de kans gunnen de voor hem nieuwe werkelijkheid te ontdekken.
Daarvoor is belangstelling nodig. Deze benieuwdheid, noem het weetgierigheid, kan de lesgever aardig in de hand werken. Om te beginnen, door te doceren met een zeker enthousiasme, zelf geboeid door wat hij anderen aanleert. En verder door een simpele methode : vragen stellen. Niet alleen achteraf (de overigens nuttige lesoverhoring, alsof het om een politieverhoor ging) om te controleren of de leerling zijn les heeft geleerd, maar reeds onder de les, terwijl hij aan het woord is.
Een beetje zoals Socrates : die stelde maar vragen, zo langs zijn neus weg. Zo bracht hij zijn toehoorders aan het denken en gissen, zodat ze ten slotte gretig uitzagen naar het antwoord, waarmee hij het onderhoud glansrijk afsloot.
Strookt dat niet volkomen met de methode die Ignatius bij het geven van de Geestelijke Oefeningen aanbeveelt, meer bepaald bij het inwijden in de mysteries van het evangelie ? Niet teveel uitleggen, wel de retraitant op weg zetten, zodat deze zelf achterhaalt wat God in deze passage bedoelt en mij vandaag te zeggen heeft.

Reacties

Een reactie posten

Meest gelezen

Een verrassend TV-gesprek met Nikolaas Sintobin sj en Etienne Vermeersch over de verkiezing van paus Franciscus

Afbeelding
Dag op dag 12 jaar geleden, de dag na de verkiezing van paus Franciscus, was ik te gast bij de VRT in een praatprogramma. Samen met Etienne Vermeersch gingen we in gesprek over paus Franciscus. In dit verrassende gesprek kwamen alle mogelijke aspecten van het jezuïet zijn aan bod. Het was een plezier. Bijzonder was het enthousiasme van Vermeersch, boegbeeld van atheïstisch Vlaanderen en zelf gewezen jezuïet. Hij was niet alleen enthousiast over de nieuwe paus maar ook over de opleiding die hij gekregen had bij de jezuïeten. Klik hier of op de afbeelding hieronder om dit gesprek te bekijken en te beluisteren.
Meer lezen

Kunt u mij laten weten welke tegenwoordig de gebruikelijke vastenpraktijken zijn voor christenen ? - Het antwoord van Nikolaas Sintobin sj

Afbeelding
“ Kunt u mij laten weten welke de gebruikelijke vastenpraktijken tegenwoordig zijn voor christenen  ?” Deze vraag kreeg ik gisteren toegestuurd. Ziehier wat ik geantwoord heb. De vasten – veertigdagentijd is de voorbereidingstijd op Pasen. Het zijn veertig dagen tussen Aswoensdag en Paasdag (de zondagen zijn geen vastendagen!) waarin de Kerk de christenen aanmoedigt om door bepaalde praktijken – inwendige en uitwendige – zich voor te bereiden op het herdenken van de Passie van de Heer, het hoogtepunt van de openbaring. De vasten is dus een voorbereiding op een feest. Het is een tijd van – stille – vreugde. Het aantal vaste praktijken waartoe de Kerk de gelovigen oproept is beperkt: vasten op Aswoensdag en op Goede Vrijdag, het zich onthouden van vlees op de vrijdagen. Op zich kunnen die vormen van onthouding reeds een bijdrage zijn. Het komt er evenwel op aan om de vasten persoonlijk te kunnen beleven als een tijd van groeiende verbondenheid met God en de mensen. Vandaar d...
Meer lezen

Hoe paus Franciscus reageert op zijn eigen, spontane woede - Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben

Afbeelding
      De beelden waren schokkend. Het was op oudejaarsavond 2020 op het Sint-Pietersplein in Rome. Paus Franciscus schudde de handen van een aantal aanwezigen. Plots trok een dame zo hard aan de hand van de paus dat hij bijna omviel. De videobeelden tonen hoe zijn gezicht vertrok van pijn en van ergernis. Omdat ze maar aan zijn hand blééf trekken gaf Franciscus haar uiteindelijk een boze tik op de hand waarna ze hem eindelijk losliet.   ’s Anderendaags excuseerde paus Franciscus zich tijdens zijn nieuwjaarstoespraak publiekelijk voor zijn houding. Meer nog, hij nodigde de dame uit om bij hem op bezoek te komen. Blijkbaar vond Franciscus dat hij iets had goed te maken.   Alles wijst erop dat de paus zich had laten leiden door spontane woede. Net zoals Jezus, in de evangelielezing van vandaag. Hij is er duidelijk boos, heel boos. Meer nog, de evangelist beschrijft hoe Jezus er geweld gebruikt. Dat zijn we niet gewoon van Hem. Toch suggereert Johannes niet dat Jez...
Meer lezen

Wat maakt vasten tot christelijk vasten? Nikolaas Sintobin sj legt het kort en bondig uit - video

Afbeelding
Waarom zou je vasten in de 40-dagentijd? Wat kan helpen om er zeker van te zijn dat het vasten ook daadwerkelijk zijn doel bereikt.  In deze video geeft Nikolaas Sintobin sj je enkele tips om van deze 40-dagentijd een boeiende en verrijkende ervaring te maken. Klik hier om dit videootje te bekijken of klik op de afbeelding hieronder. Wat het bidden betreft beveel ik je graag onze digitale 40-dagenretraite aan: Hij is onder ons.  Ben je nog niet ingeschreven, dan volstaat het je mailadres op te geven via  www.ignatiaansbidden.org . 
Meer lezen

Ignatius van Loyola legt uit hoe je, met een té drukke agenda, toch je rust kan bewaren - citaat

Afbeelding
Ignatius van Loyola heeft ons niet alleen de schat van de Geestelijke Oefeningen nagelaten, maar ook een groot aantal brieven, die van hem één van de meest veelzijdige schrijvers van zijn tijd maken. Hierbij een brief daterend uit 1555, die voor ons door inhoud verbazend hedendaags is. Hij snijdt een onderwerp aan dat één van de grootste zorgen verwoordt van de moderne mens: het omgaan met datgene wat men moet doen…  Hoe omgaan met de talrijke verplichtingen  die mijn werk, mijn engagementen, mijn familie, mijn gemeenschap, de wereld … mij opleggen? 17/11/1555 Het lijkt me dat u zou moeten proberen om rustig te doen wat u kan.  Maak u niet ongerust over van alles en nog wat, maar laat wat u uit uzelf niet kan volbrengen over aan de goddelijke Voorzienigheid. God houdt van onze redelijke zorg en bekommernis om de taken die we uit plichtsbesef op ons nemen tot een goed einde te brengen. Hij houdt echter niet van angst en gemoedsonrust. De Heer wil dat we voor onze be...
Meer lezen

De toespraak van 4 minuten die ervoor zorgde dat Bergoglio werd verkozen tot paus - Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben

Afbeelding
In de dagen voorafgaand aan het conclaaf dat hem verkoos, hield toenmalig kardinaal Bergoglio een toespraak tot de kardinalen.  Vandaag, ruim 12 jaar later, is meer dan duidelijk dat dit eigenlijk het programma was van paus Franciscus. Hieronder vind je de tekst van die korte toespraak. Evangeliseren vooronderstelt apostolisch vuur. 1. Evangeliseren vooronderstelt dat de Kerk verlangt om buiten zichzelf te treden. De Kerk wordt geroepen om buiten zichzelf te treden en om naar de grenzen te gaan. Niet alleen de geografische, maar ook de existentiële grenzen: het mysterie van zonde, van pijn, van onrecht, van onwetendheid en van onverschilligheid tegenover godsdienst, en van alle ellende. 2. Als de Kerk niet naar buiten treedt om te evangeliseren, gaat zij naar zichzelf verwijzen en dan wordt ze ziek (Cf de misvormde vrouw uit het Evangelie).  Het kwaad dat door de tijd heen geschiedt in kerkelijke instellingen heeft zijn wortel in dat verwijzen naar zichzelf ...
Meer lezen

Paus Franciscus ongezouten: over de ravage die een snelkookpan kan aanrichten - Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben

Afbeelding
Van 27 tot 29 november 2013 hielden de mannelijke religieuzen hun jaarlijkse algemene vergadering in Rome. Paus Franciscus kwam hen opzoeken en antwoordde op hun vragen.   Hier enkele uittreksels  die me ook voor niet-religieuzen relevant lijken.  Vraag : Hoe kunnen religieuzen als broeders samenleven? …Hoe gaan we best om met medebroeders die het moeilijk hebben of die   conflicten meemaken of er veroorzaken? Antwoord paus Franciscus : " ...  Conflicten in de gemeenschap kan je niet vermijden. Je zou zelf kunnen zeggen dat het nodig is dat ze voorkomen, wil de gemeenschap een plaats zijn waar de leden werkelijk   met mekaar in oprechte en eerlijke verhoudingen staan. Zo is het leven.   Het is nonsens je een gemeenshap voor te stellen waar niemand geconfronteerd zou worden met moeilijkheden in zijn leven. Indien er in een gemeenschap geen conflicten bestaan, dat dan ontbreekt daar iets.   De werkelijkheid leert nu eenmaal dat in ...
Meer lezen

Wie is Jorge Maria Bergoglio: "Ik ben een gewiekste zondaar" - Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben: citaat

Afbeelding
Op maandag 19 augustus 2013 had Antonio Spadaro sj een interview met Paus Franciscus. De Paus vertelde er honderduit.  Hieronder een uittreksel: Ik vraag hem zo’n beetje op de man af: ‘Wie is Jorge Mario Bergoglio?’. Hij kijkt me strak aan, in stilte. Ik informeer of het wel geoorloofd is een dergelijke vraag te stellen… Hij geeft een teken dat hij de vraag aanvaardt en zegt me: ‘Ik weet niet wat het meest precieze antwoord is… maar ik ben een zondaar. Dat is de juiste definitie. En het is niet zomaar een manier van zeggen, een literair genre. Neen, ik ben een zondaar’. De paus gaat door met nadenken, net alsof hij, onvoorbereid op een onverwachte vraag, gedwongen wordt verder te reflecteren. ‘Ah ja, ik kan zeggen dat ik een beetje gewiekst ben, ik kan me uit de slag trekken, maar het is tevens juist dat ik ook een beetje naïef ben. Tja, de beste synthese die bij me opkomt en die ik als de meest correcte aanvoel is deze: ik ben een zondaar op wie de Heer zijn blik heeft...
Meer lezen