Frank en Wendy
Beste Frank en Wendy,
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. En als twee vogeltjes al jaren
lang graantjes pikken uit hetzelfde bakje,
dan kan je dat merken aan de liedjes die ze zingen. Het sluiten van een verbond, de wet van God, verbinden, verstoten en
scheiden … Zou het kunnen dat het juridische paradigma de beide advocaten
die jullie zijn geïnspireerd heeft bij de keuze van de schriftteksten voor
jullie huwelijksviering?
Heel wat teksten, in het bijzonder uit het Oude Testament lenen zich daar
trouwens toe. Het literaire genre van het proces wordt regelmatig gebruikt door de profeten. Bovendien weten we dat in
het Joodse geloof de Wet centraal staat.
De evangelielezing uit Matteüs die we zonet hoorden lijkt een perfecte
toepassing van de juridische logica: “Wat
God heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.” Het kerkelijke huwelijk
is voor altijd. Het is onverbreekbaar. “Dura
lex, sed lex”. Punt aan de lijn. Voor nogal wat mensen komen die woorden
vandaag hard over. In brede kringen wordt nu zelf de a priori mogelijkheid van
een definitief levensengagement in vraag gesteld. En bij velen gaat de waarde die de Kerk blijft hechten aan de
onverbreekbaarheid van het huwelijk door voor een uiting van verkramptheid en
van ongenadig gemoraliseer.
Om te vermijden een cliché met een ander te bestrijden, stel ik voor dat we
gewoon de lezingen die jullie kozen eens wat meer van nabij gaan bekijken.
In de eerste lezing hoorden we de profeet Jeremia in naam van God zeggen:
“Ik leg mijn wet in hun binnenste, Ik
grif ze in hun hart.” Jeremia heeft het natuurlijk over de wet van het
verbond, de band tussen God en mens waarvan de ervaring zal aanwijzen dat hij
sterker is dan alle menselijke kleinheid en zwakheid samen. De profeet stelt
dat het hier niet gaat over een vormvoorschrift dat van buitenaf wordt
opgelegd. Neen, dat verbond staat gegrift in ons hart. Het verlangen naar en het vermogen tot een definitief
en onomkeerbaar liefdesengagement is door God zelf ingeschreven in de diepste
intimiteit van de mens. Zo zitten we gewoon in mekaar.
Het gaat hier, maw, niet zozeer over een
moreel voorschrift, dan wel over een statement over wat mens-zijn ten gronde
betekent.
Vraag is echter hoe die diepe hunker ook
effectief waar te maken? Want, hoe je
het nu draait of keert, de praktijk bewijst dat dit bepaald niet makkelijk is.
Je zou trouwens perfect kunnen opwerpen: “Jeremia gaat er wel heel vlot over”.
Inderdaad, voor zover we weten sloeg Jeremia zelf, toe hij vervolgd werd, op de
vlucht naar Egypte. Zo volhardend was hij blijkbaar niet. Kan zijn. De
onverbreekbaarheid van het huwelijk wordt ons in het Evangelie volgens Matteüs echter niet aangezegd door Jeremia.
Wel door Jezus. En nog vorige week, in de lezingen van Witte Donderdag en Goede
Vrijdag, hebben we met ontzetting mogen horen hoe totaal en definitief het
liefdesengagement van de Heer is. In deze materie kan je moeilijk betwisten dat
Jezus recht van spreken heeft.
En dit geeft ons meteen de leessleutel voor
de tweede lezing, die uit Paulus’ Hooglied
van de liefde. Dit lijkt romantische poëzie. Hoe mooi, hoe vertederend … “De liefde is geduldig en vriendelijk, ze
kent geen afgunst, is niet zelfzuchtig, laat zich niet boos maken, alles
verdraagt zij, alles gelooft zij, in alles volhardt zij …” Prachtig toch? Er
is wel één probleempje. Beste Frank, ik meen te weten dat Wendy onwaarschijnlijk
zachtmoedig, en teder en geduldig is. Maar ook dat zij, uiteraard hoogst
uitzonderlijk, toch ook wel eens boos of ongeduldig kan zijn. Beste Wendy, ik
meen te weten dat Frank onwaarschijnlijk attent en verfijnd en grootmoedig kan
zijn. Maar ook dat hij, uiteraard hoogst uitzonderlijk, toch ook wel eens kribbig
of geïrriteerd kan zijn.
Wil dit dan zeggen dat er geen authentieke
liefde zou bestaan tussen jullie beiden, laat staan zoiets als een vermogen om
een absoluut en onverbreekbaar huwelijksverbond te sluiten? Laten we, in de beste juridische traditie,
eens van nabij kijken wat het Bijbelse bewijsmateriaal exact aangeeft.
Paulus begint zijn Hooglied van de liefde met
een zinnetje waar we vlot over heen lezen. Hij schrijft: “Broeders en zusters, ik wijs u nu
een weg die verheven is boven alles”. Het belangrijkste woord hier is het woord “weg”. “Weg” is het woord waarmee de eerste
christenen verwezen naar Jezus zelf. Met andere woorden, het Hooglied van de
liefde beschrijft niet in de eerste plaats de liefdesrelatie tussen man en
vrouw. Wel de liefdesdynamiek, de weg die Jezus zelf is. Als we in het
Evangelie zonet Jezus hoorden spreken over de onverbreekbaarheid van het huwelijk,
dan vraagt Hij eigenlijk om zijn liefde centraal te plaatsen in de
huwelijksband. En in de mate dat we Hem toelaten in ons innerlijk leven, ook in
ons liefdesleven, worden wij, kleine
mensen, in staat tot goddelijke dingen.
Beste Wendy en Frank, zo dadelijk gaan jullie
elkaar het sacrament van het huwelijk toedienen. Als de Kerk het aandurft om
jullie uit te nodigen tot een levenslang engagement, dan is dit omdat zij
gelooft dat de Heer, God zelf, jullie de kracht zal geven om, dag in dag uit, je
beperkingen te overstijgen, en ook, als
dit zich aandient, om je kruis te dragen; om verder te gaan dan jaloersheid,
irritatie, ongeduld en ga maar door; om blijvend te groeien in zelfgave, tederheid, com-passie, geduld, barmhartigheid.
Neen, dit gaat niet over dura lex sed lex.
Dit gaat wel over Blijde Boodschap. Zo klein en beperkt als wij mensen zijn,
God maakt ons in staat tot grote dingen. Tot veel grotere dingen dan wij ook
maar kunnen vermoeden. Dit gaat niet over een verkrampte moraal, wel over een
optimistisch en vertrouwvol mensbeeld dat de mens uitnodigt en de kracht geeft
om boven zichzelf uit te groeien tot ware vrijheid en volheid van leven.
Beste Frank en Wendy, jullie beginnen aan het
grote avontuur van de liefde, het grootste avontuur dat een mens aan kan gaan.
Wees niet bang. Ga ervoor. Ten volle. Geef, zonder te rekenen. Je zal ontvangen,
in duizendvoud. Een leven lang.
God zegene en beware jullie.
Reacties