Wat een bedelaar mij leerde over de eucharistie

Homilie bij het feest van SACRAMENTSDAG

Exodus ‪24,3-8                         Hebreeën ‪9,11-15                   Marcus ‪14,12-16.22-26

In het station van Brussel-Zuid stond ik een tijd geleden voor een snackautomaat. Ik was muntjes uit mijn geldbeugel aan het vissen toen ik voorzichtig werd aangesproken. Mijnheer, kan ik u even spreken? Die woorden kwamen uit de mond van een man die een stuk jonger was dan ik.  Zijn voorste tanden was hij kwijt. Zijn kleren maakten duidelijk dat het hem niet voor de wind ging. Ik gaf hem een euro.

Meteen verscheen een brede glimlach op zijn lippen. Mijnheer, mag ik u een tip geven? Hij wees naar een andere automaat. Daar is iets verkeerd mee. Als u daar geld in stopt, krijgt u een dubbele portie.

Die man had me geraakt. Misschien was ik wel de honderste persoon die hij die avond had aangesproken. We zouden elkaar nooit meer terug zien. Mijn – minimale – vriendelijkheid voor hem had meteen een tegenbeweging van dankbaarheid in gang gezet. Goedheid gaat niet verloren. Ook al gaat het maar over één euro.

Iets gelijkaardigs hoorden we in de eerste lezing uit het boek Exodus. Het is een  korte episode uit een verhaal dat als een rode draad geweven is doorheen de hele Bijbel: het liefdesverbond tussen God en mens. Onze grote God die zijn liefde betuigt, in woord en daad, voor de mens. Abraham, Noah en Mozes zijn hier bevoorrechte getuigen van geweest. Op een bijzondere wijze hebben zij iets ervaren van de voorkeursliefde van God voor zijn volk. Samen met hen beseften hun tijdsgenoten maar  al te goed hoe onverdiend die liefde wel is. Hoe groot het contrast is tussen Gods trouwe liefde en de kleinheid en ontrouw van de mens.

Dit bewustzijn uitten de Israëlieten op verschillende wijzen. Onder meer door het aanbieden van offers aan God. Ze wilden iets terugdoen: uit dankbaarheid, uit een verlangen om het terug goed te maken als ze ontrouw waren geweest, en soms zelfs uit angst, om een mogelijke goddelijke wraak af te wenden. Een soortgelijke offertraditie treffen we overigens ook aan in andere grote religieuze tradities.

Wat wij vandaag herdenken, het feest van het heilig Sacrament, verwijst hiernaar. Maar dan wel op een heel eigen wijze. Vandaag gedenken we hoe Jezus het diepste wezen van God openbaart door zélf een offer te geven.  Dit offer is zo bijzonder dat christenen het beschouwen als de instelling van het nieuwe Verbond. Er zijn in dit nieuwe Verbond van de Eucharistie drie verschilpunten met de klassieke offers.

1.     Het is niet in de eerste plaats de mens die offert aan God. Wel Jezus, de God-mens die zichzelf als brood en wijn te eten en te drinken geeft aan de mensen. Het is, maw, God zelf die zich helemaal aanbiedt en overlevert aan de mens.

2.     Dit offer van Jezus aan de mensen is niet in de eerste plaats om te danken, te herstellen, te compenseren; laat staan ingegeven door angst. Jezus levert zichzelf zomaar uit. Puur gratuit. Gedreven door liefde.

3.     Tot slot, dit offer is niet eenmalig. Het is een voortdurend offer. De zelfgave van God die wij in de  Eucharistie gedenken, blijft voortduren, tot aan het einde der tijden.

Beste broeders en zusters, voor ons vandaag kan het vieren van dit feest van het heilig sacrament enkel maar reden zijn tot  steeds grotere dankbaarheid. Een steeds groeiend besef van wat het “perfecte offer” van de Eucharistie ons leert over de oneindige liefde van de Heer voor elk van ons.

De enige betrouwbare graadmeter van dit besef is onze eigen omvorming tot gegeven mensen. Het ontvangen van het heilig Sacrament is immers geen magisch gebeuren. We kunnen maar ten volle het sacrament van de Eucharistie ontvangen in de mate dat wij toelaten dat wij, op onze beurt, omgevormd worden tot steeds meer levende, dankbare en delende mensen, voor God en voor onze medemensen. Een beetje zoals wat daar gebeurde met die bedelaar, in het station in Brussel.

Nikolaas Sintobin sj