Handleiding over hoe Paus Franciscus in mekaar zit


De wijze van handelen van Paus Franciscus blijft verbazen.  Tot vreugde van sommigen. Tot verbijstering van anderen. Een handleiding ontbreekt. Hieronder een poging. 

De reacties in Kerk en samenleving zijn erg divers. Bij de meeste gelovigen aan de basis is de Paus heel populair. Dit geldt ook voor een flink deel van de clerus. Vele maatschappelijke groepen die doorgaans weinig van doen hebben met een paus steken hun bewondering niet onder stoelen of banken: politici, zakenlui, kunstenaars, organisaties van homoseksueel geaarde mensen enz.

Anderen zijn oprecht ontredderd. In een interview dd 17 november 2014 verwoordt  kardinaal Francis George, de voormalige aartsbisschop van Chicago, op heldere wijze zijn verbijstering.  George is een van de meest vooraanstaande  bisschoppen van de USA. Zowel door zijn theologische cultuur als door zijn managerscapaciteiten. Kardinaal George stelt de - open - vraag hoe Paus Franciscus zich verhoudt tov katholieke fundamentals als waarheid, doctrine en traditie. Is het zo dat Paus Franciscus die pijlers van de RKK tussen haakjes zet?

Ik denk het niet. Paus Franciscus denkt en handelt eenvoudigweg als jezuïet. Zoals elke jezuïet is hij gekneed door de Geestelijke Oefeningen van Ignatius van Loyola. Die gebedsvorm verbindt voortdurend Bijbel en Traditie met de persoonlijke (gods)ervaring. Deze laatste is in belangrijke mate het vertrekpunt van de onderscheiding omtrent wat Gods Geest de mens vraagt.

Komt daarbij dat de jezuïtische spiritualiteit en pedagogie uitgaan van een heel positief mensbeeld en van de overtuiging dat je God kan vinden in alle dingen, de meest profane incluis. Voor jezuïeten hebben woorden als verandering, openheid tov het onvoorziene, creativiteit en onvoorspelbaarheid een positieve bijklank. Net zoals in de postmoderne cultuur.

Daarmee zijn twee belangrijke elementen van antwoord aan kardinaal George gegeven.  Diens gedachtengang is doorspekt met woorden als waarheid, doctrine, traditie enz.. Begrippen die fundamenteel zijn voor de RKK. Bakens die de weg kunnen aanwijzen. Ze geven veiligheid en duidelijkheid in tijden van verwarring. Dit is belangrijk. Probleem is dat ze steeds moeilijker in dialoog treden met een snel veranderende samenleving en cultuur.  Die hebben een allergie aan “dogmatisch” denken.

Je zou het nog anders kunnen uitdrukken. Kardinaal George, en velen met hem, is zeer gehecht aan het indrukwekkende  leerstellige en theologische bouwwerk dat de RKK doorheen haar geschiedenis heeft opgebouwd. Een schat van openbaring en wijsheid. Hiermee gaat een deductieve benadering gepaard van de concrete werkelijkheid. Deze wordt eerder benaderd vanuit de theorie. Soms matcht het. Soms niet. In een cultuur en samenleving waar de verandering eerder de regel dan de uitzondering is geworden, maakt dit vaak de ontmoeting onmogelijk. Het Evangelie dreigt zo zijn geloofwaardigheid te verliezen voor steeds grotere groepen van de samenleving.

De jezuïet Franciscus situeert zich anders in het  spanningsveld tussen theorie en praktijk. De concrete ervaring krijgt er van meet af aan een groter gewicht. Met al de onzekerheid, onduidelijkheid en tegenstrijdigheid die daarmee kan gepaard gaan. Vanuit de praktijk wordt een inductieve lijn getrokken naar doctrine en theologie. Het proces van het uittekenen van die lijn stoot vaak op aarzelingen, tegengestelde meningen, weerstand enz. Niet toevallig wordt bij de ignatiaanse onderscheiding van de geesten het bestaan van verschillende "bewegingen" (rust én onrust, vertrouwen én angst enz.) beschouwd als wenselijk want teken van groei.

Ik durf te hopen en te geloven dat we met Franciscus een paus hebben gekregen die de RKK resoluut het derde millennium gaat binnenvoeren.

Nikolaas Sintobin sj

Reacties

Anoniem zei…
Het is juist dat die het moeilijk maakt!
De pastorale houding is over het algemeen toch individueel.

De handelingen, uitspraken van de Paus kunnen daarom niet zo geïnterpreteerd woorden, daar hij op de stoel van Petrus zit!

Citaat uit de duiding tekst hier boven!:

“Daarmee zijn twee belangrijke elementen van antwoord aan kardinaal George gegeven. Diens gedachtengang is doorspekt met woorden als waarheid, doctrine, traditie enz.. Begrippen die fundamenteel zijn voor de RKK. Bakens die de weg kunnen aanwijzen. Ze geven veiligheid en duidelijkheid in tijden van verwarring. Dit is belangrijk. Probleem is dat ze steeds moeilijker in dialoog treden met een snel veranderende samenleving en cultuur. Die hebben een allergie aan “dogmatisch” denken.”

De houding van de Priester op de preekstoel en de biechtstoel is een antwoord op het citaat hierboven.

Het Bergollio effect kan ik spijtig genoeg niet waarnemen in mijn omgeving!




Anoniem zei…
Goede analyse!
Anoniem zei…
Het Bergollio effect kan ik in heel mijn parochie gemeenschap dagelijks ervaren ! Na het samen in groepjes lezen van ' de vreugde van het evangelie ", is er echt nieuw leven in de parochie , tussen mensen , verenigongen , armen en daklozen ! paus franciscus is puur Evangelisch , hij verytrekt van het WOORD en brengt ons terug samen binnen het Woord ! Samen blijven bidden voor onze Kerk is de boodschap !
Anoniem zei…
is dit in Vlaanderen?

Meest gelezen

Ignatius van Loyola legt uit hoe je, met een té drukke agenda, toch je rust kan bewaren

Homo-zegen: heeft paus Franciscus zich vergist? Enkele bedenkingen van Nikolaas Sintobin sj

Hoe paus Franciscus reageert op zijn eigen, spontane woede - Homilie van Nikolaas Sintobin sj voor de derde zondag van de 40-dagentijd

Rik Torfs over jezuïetenhumor: het verschil tussen Kardinaal Müller en Nikolaas Sintobin sj

Over geluk dat niemand je kan afpakken - Het getuigenis van Etty Hillesum

Wat doet de Paus daar toch met die opgestoken vinger? - Heerlijke videobeelden

Het verschil tussen geestelijke vreugde en het “je lekker voelen”

Hoe handelen als je slecht nieuws krijgt: het voorbeeld van Ignatius van Loyola - Ignatiaans leiderschap (7/10)