"In alle dingen"

  Gisteren was ik te gast bij Leo Fijen voor de kloosterpodcast. We hebben er uitvoerig gepraat over de nalatenschap van paus Franciscus: hoe hij omging met macht, of zijn impact op de kerk onomkeerbaar is, wie of wat voor hem het allerbelangrijkst was, en veel meer.  De insteek was origineel: Leo vroeg me commentaar te geven op de vijf citaten van Franciscus waar ik het meest van houd. Klik op deze link om dit mooie gesprek te bekijken/beluisteren of klik op onderstaande afbeelding. De teksten van paus Franciscus die ik de voorbije weken publiceerde op mijn blog zijn nu verkrijgbaar in boekvorm. Je vindt er de hele collectie citaten, samen met een uitvoerig voorwoord van mijn hand. De titel luidt: Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben. Bloemlezing uit zijn teksten Klik hier om het boek te bestellen , of klik op onderstaande afbeelding. Het kost 11,99€.

Dit zijn dé twee uitspraken van paus Franciscus die ik meeneem. Ik vermoed dat ze me nog lange jaren zullen inspireren en zowel mijn pastoraat als mijn geestelijk leven zullen bepalen. 1.      Met aandrang smeken om vreugde In het najaar van 2016 hielden de jezuïeten hun 36 ste Algemene Congregatie in Rome. Hoogtepunt van zo’n Congregatie is de audiëntie met de Paus. De verwachtingen waren gespannen. Wat zou de eerste Paus-jezuïet zeggen aan de Sociëteit van Jezus? Zijn toespraak was gewijd aan ignatiaanse spiritualiteit. Ze was behoorlijk verrassend. In het bijzonder dit citaat trok mijn aandacht: We kunnen altijd een stap voorwaarts doen door nadrukkelijk te vragen om vreugde. In de twee apostolische exhortaties en in Laudato Si’ heb ik consequent het belang onderstreept van de vreugde. … Het gaat om de vreugde van het evangeliseren, de vreugde van de familie, de vreugde van de Kerk, de vreugde van de schepping. …. (Ignatius) moedigt onszelf en anderen a...

Hemel 22 april 2025, aardse tijd   Vertrouwelijk   Van: Ignatius van Loyola Aan: de jezuïeten Betreft: pater Bergoglio   Dierbare medebroeders,   Ik heb met grote vreugde en dankbaarheid medebroeder J. Bergoglio verwelkomd in de hemel. Ik merk dat er een tsunami van reacties is losgekomen. Opvallend is dat zoveel leiders van andere godsdiensten hun waardering voor hem uitspreken. Blijkbaar heeft Jorge veel gedaan voor verzoening in jullie zo verdeelde wereld. Je weet hoeveel belang ik daaraan hecht.   Jullie snappen dat ik geschokt, veeleer dan opgetogen was bij zijn pausverkiezing. Ik verlang van jezuïeten immers dat zij onze kerk dienen in nederige functies, niet van bovenuit. Ik heb, net als jullie, echter snel gemerkt dat onze Franciscus vanuit zijn toppositie resoluut koos voor nederigheid. Natuurlijk was daar de mij dierbare eenvoud van kledij, zijn sobere leefwijze en zijn barmhartigheid. Hij heeft jullie echter bovenal de spiegel voorgehouden van de nede...

(7/7) Ignatiaans leadership: Een  case study: de vier speerpunten Ik zal nu, tot slot, illustreren wat deze gehoorzaamheidstraditie met de driehoek van luisteren, positief a priori en innerlijke vrijheid vandaag concreet kan betekenen.   In 2019 heeft paus Franciscus, op grond van die bijzondere gelofte van gehoorzaamheid, een nieuwe zending gegeven aan de jezuïeten voor de komende tien jaar. Wij noemen dit de vier speerpunten . Het zijn strategische richtlijnen inzake ignatiaanse spiritualiteit, sociale gerechtigheid, ecologie en jongeren. Zij zijn normerend voor al het werk van de Sociëteit van Jezus.   Deze vier speerpunten waren het eindpunt van een dynamiek die helemaal ingegeven is door de jezuïtische gehoorzaamheidscultuur. Het vertrekpunt was een wereldwijde bevraging aan de basis van de jezuïeten en hun partners in de zending. Dit leidde tot een proces van gemeenschappelijke onderscheiding dat bottom-up ging. Het geheel heeft drie jaar geduurd. Vervolgens werden ...

Ignatiaans leiderschap: innerlijke vrijheid (6/7) Een derde karakteristiek van het ignatiaanse leadership komt ook uit de Geestelijke Oefeningen . Het gaat over de eerste, inleidende oefening, Uitgangspunt en fundament   genaamd. Net zoals de vooronderstelling is het een rode draad doorheen het hele ignatiaanse avontuur. Het omschrijft de basishouding van de mens die zich wil inzetten voor het Rijk van God. Het is een uitnodiging tot innerlijke vrijheid. Niet mijn willetje, voorkeuren of gehechtheden, niet wat ik leuk vind of wat de goegemeente aantrekkelijk vindt. Wel datgene waarvan ik, vanuit mijn onderscheidend bidden en luisteren, merk dat God zelf mij en ons ertoe uitnodigt. Het spreekt voor zich dat deze houding van innerlijke vrijheid zowel geldt voor de leidinggevende als voor de medewerker.   Innerlijke vrijheid is nooit een verworvenheid. Ignatius getuigt hoe hij zelf hier mee worstelde. Soms moest hij zijn beslissingsproces onderbreken om eerst te werken aan die i...

(5/7)  Ignatiaans leiderschap - Gehoorzamen, aan de paus nog wel. Hoezo? Luisterend leiderschap in het voetspoor van Ignatius van Loyola - positief a priori Een tweede kenmerk van het ignatiaanse leiderschapsmodel vind je aan het begin van de Geestelijke Oefeningen . Het gaat over de basishouding van wie de Oefeningen doet of geeft. De titel is Vooronderstelling . Ignatius vraagt om te luisteren met een positief a priori. Zó luisteren dat wat de ander zegt of doet betekenis krijgt. Niet luisteren om te zien hoe ik wat ik hoor naar mijn hand kan zetten. Niet luisteren om snel tegenargumenten te kunnen bedenken. Wel: hoe kan ik wat ik hoor plaatsen? Hoe kan ik hier betekenis uit puren voor het grotere goed? Wat zou de ander eigenlijk bedoelen? Dat vraagt om het zwaartepunt niet bij jezelf, wel bij de ander te leggen, ook als die zich onhandig uitdrukt of als wat je hoort tegen je haren instrijkt. Zo luisteren dus dat je je eigen referentiekader loslaat, je inleeft in de wereld van d...

Hieronder kan je mijn homilie lezen voor deze zondag. DERDE ZONDAG VAN DE 40 DAGENTIJD - Jaar C Ex ‪ 3,1-8a.13-15.        Ps ‪ 103                    Kor ‪ 10, 1-6.10-12                  Lc ‪ 13, 1-9 Voor ik jezuïet werd was ik advocaat. Studietijd inbegrepen heb ik 9 jaar in de juridische wereld vertoefd. Ik had het er naar mijn zin. Wetten en regels bestuderen om die vervolgens toe te passen op concrete situaties. Die regels bewonderde ik ook in de Katholieke Kerk waarin ik was opgegroeid. Ik had – en heb nog steeds - ontzag voor de katholieke leer en moraal. Indrukwekkend hoe die in de wirwar van het menselijk doen en laten allerhande, vaak subtiele richtlijnen aanbieden. In mijn familie waren trouwens heel wat juristen. Orde en regel, daar werd thuis niet mee gespot. ...

  Ignatiaans leiderschap: een leider die zélf luistert (4/7) De eerste taak van de jezuïetenoverste is om zélf te luisteren. Vooraleer hij wat dan ook doet of beslist dient hij langdurig te luisteren naar zijn medebroeders. De eerste taak van de provinciale of regionale overste bestaat erin jaarlijks elke medebroeder te bezoeken om naar hem te luisteren. Hetzelfde doet die overste ook met de lekenmedewerkers.   Dat gesprek is geen evaluatiegesprek. Het gaat niet over targets. Het is wel een ontmoeting waarin de jezuïet zichzelf mag blootleggen voor zijn overste, wetend dat hij niet zal worden beoordeeld of geoordeeld. Veeleer dan een verplichting, is dit een recht. Je mag het hebben over je vreugde en verdriet, wat goed gaat en wat minder of helemaal niet goed gaat, wat je hoopt, verlangt of omgekeerd, waar je angst voor hebt. Dit betreft zowel het werk als het persoonlijke leven. Het is niet wenselijk dat je de overste hierbij naar de mond praat. Je mag je geweten laten sprek...

Dag op dag 12 jaar geleden, de dag na de verkiezing van paus Franciscus, was ik te gast bij de VRT in een praatprogramma. Samen met Etienne Vermeersch gingen we in gesprek over paus Franciscus. In dit verrassende gesprek kwamen alle mogelijke aspecten van het jezuïet zijn aan bod. Het was een plezier. Bijzonder was het enthousiasme van Vermeersch, boegbeeld van atheïstisch Vlaanderen en zelf gewezen jezuïet. Hij was niet alleen enthousiast over de nieuwe paus maar ook over de opleiding die hij gekregen had bij de jezuïeten. Klik hier of op de afbeelding hieronder om dit gesprek te bekijken en te beluisteren.

  Ignatiaans leiderschap (3/7) Paradox Het kan paradoxaal lijken dat diezelfde jezuïeten de reputatie hebben vrije vogels te zijn. We weten ook dat de jezuïtische aanpak kan leiden tot veel creativiteit. Vrijheid en creativiteit lijken onverenigbaar met een organisatiemodel dat door buitenstaanders als dictatoriaal zou kunnen worden bestempeld.   Inderdaad, het jezuïtische, ignatiaanse leiderschapsmodel is niet enkel hiërarchisch topdown. Het is complexer en subtieler. Er is tegelijk een belangrijke bottom-up beweging. Die draagt sterk bij tot het genie en de efficiëntie van deze leadershipwijsheid. Het is ook zo dat de gehoor -zaamheid, in de zin van luisteren in de diepte, niet enkel geldt voor de ondergeschikte. Ze wordt evenzeer verondersteld bij de leidinggevende. Op verschillende wijzen is die eisende manier van luisteren als een rode draad geweven doorheen de ignatiaanse praxis. Het is in belangrijke mate die luistercultuur die paus Franciscus invoert in wereldkerk via ...

 Ignatiaans leiderschap (1/7) Ik begin deze serie graag met een grap.  Een jezuïet nam deel aan een conferentie over de religieuze gelofte van gehoorzaamheid. Men vroeg hem: Uw Orde hecht veel belang aan de gelofte van gehoorzaamheid. Wat doen jullie om er zeker van te zijn dat de jezuïeten trouw blijven aan deze gelofte ? Hij antwoordde: Dat is eigenlijk eenvoudig. Onze oversten vragen ons eerst wat we graag zouden doen en dan geven ze ons dat als zending. Zo hebben we nooit problemen met de gehoorzaamheid . Een congresganger vroeg de jezuïet: Maar hebben jullie dan geen medebroeders die niet weten wat ze willen doen? Wat doen jullie dan met hen ? De jezuïet antwoordde: Die maken we overste! Nikolaas Sintobin sj

De meeste jezuïeten lopen niet te koop met hun innerlijk leven. Ze zijn  eerder terughoudend als het gaat over hun persoonlijk geloofsleven. Geestelijke dagboeken van jezuïeten zijn er weinig te vinden in onze archieven. Soms blijken er ineens vonken onder de as van het verleden aanwezig. Hieronder kan je het getuigenis lezen van een Nederlandse jezuïet uit de vorige eeuw. (3/3) Daarna bleef ik nog geruime tijd zitten. Mijn sigaartje was uitgegaan, en ik stak het na een tijdje weer op. Ik rookte rustig verder, en heb ook veel gebeden; wat precies weet ik niet meer. Ik herinner me nog, dat ik dacht hoe veilig ik bij Hem was voorgoed. En steeds maar weer: “Dit is vriendschap”. En ook hoe er geen zinnelijkheid bij in het spel was. [...]  En duidelijk was ook dit: Dit gaat boven ons toedoen uit, en je moet er niet zelf om vragen, voor jezelf niet. Onverdiend. Toen ben ik stil naar bed gegaan. En sliep spoedig. Ik zie dit als een grote gebeurtenis.  Vandaag - 8 jan...

De meeste jezuïeten lopen niet te koop met hun innerlijk leven. Ze zijn  eerder terughoudend als het gaat over hun persoonlijk geloofsleven. Geestelijke dagboeken van jezuïeten zijn er weinig te vinden in onze archieven. Soms blijken er ineens vonken onder de as van het verleden aanwezig. Hieronder kan je het getuigenis lezen van een Nederlandse jezuïet uit de vorige eeuw. (2/3) Ik wist terstond dat Hij het was. Alleen Hij. Hijzelf persoonlijk. Binnen 15 seconden was Hij in volle werking in me. Vlakbij binnen in mijn hele borst over de hele breedte. En absoluut niet buiten mij. Geen ogenblik van schrik. Ik bleef rustig zitten, met mijn armen op de leuning, kalm naar achteren geleund. Ik liet alles in mij gebeuren en behoefde niets te doen. Er kwam geen enkel idee naar voren, ik kreeg helemaal geen ‘opdracht’. Er werd niets gevormd, bewogen ergens heen. Volkomen stationair.  Maar wat gebeurde was volkomen duidelijk. Hij was er strikt alleen voor mij, apart om mij. Met...

Een tijd geleden verscheen een interview met paus Franciscus in het Franse "Paris Match". Op de vraag: "Wat is het meest waardevolle dat u geërfd heeft van de Sociëteit van Jezus" gaf paus Franciscus volgend antwoord: De onderscheiding van de geesten die zo dierbaar is aan de heilige Ignatius.  Het dag in dag uit proberen om de Heer beter te leren kennen en Hem te volgen van meer dichtbij.  Proberen om alle dingen uit het dagelijkse leven, zelfs de allerkleinste, te doen met een hart dat open staat voor God en voor de anderen.  P roberen om naar de werkelijkheid te kijken met dezelfde blik als Jezus en om zijn onderricht elke dag opnieuw toe te passen in de omgang met de andere mensen. Werk aan de winkel!

  Deze derde zondag van de advent wordt ook de gaudete( wees blij) -zondag genoemd. De Bijbellezingen van vandaag zijn één vreugdekreet. Advent is het feest van de vreugde. Het hele christelijke geloof is één lange leerschool in vreugde. Hieronder vind je enkele citaten uit die lezingen. Daaronder vind je een video waarin ik commentaar geef bij een verrassende uitspraak van paus Franciscus over die vreugde. Sef 3, 14-18a Sion, jubel van vreugde, juich, Israël, verheug u en wees blij, Jeruzalem, Uitermate verheugt Hij zich om u, door zijn liefde maakt Hij u nieuw; Hij jubelt om u van vreugde.   Jes. 12, 2-3, 4bcd, 5-6 Verheugt u en juicht, gij die Sion bewoont, want Israëls Heilige woont in uw midden. Fil. 4, 4-7 verheugt u in de Heer te allen tijde. Nog eens: verheugt u! Klik op de foto om te kijken naar de video of kijk rechtstreeks op YouTube via deze link: https://www.youtube.com/watch?v=GoLF-4RUGD4

  Herman Van Rompuy las mijn nieuwste boek en schreef er deze korte recensie over. Nikolaas Sintobin is een jezuïet die niet meer aan een school of niet aan een fysieke parochie is verbonden maar aan het internet en aan het boek. Hij publiceerde zopas een nieuw boekje: ‘Kompas van de vreugde. Ignatius van Loyola als Levensgids’. (Kokboekencentrum Uitgevers Utrecht) . Nikolaas heeft in uiterst bevattelijk Nederlands het levensverhaal van de Bask Ignatius verteld, de stichter van de Sociëteit van Jezus, de jezuïeten. De godservaring van de latere heilige tijdens zijn herstel na zwaar gewond te zijn geweest op het slagveld, zijn innerlijke bekering daarna om steeds beter Christus na te volgen, zijn pelgrimstocht om te weten te komen wat Jezus van hem verlangt, de consultatie van zijn diepste gevoelens daartoe, de gegroeide overtuiging dat de zin van ons leven niet iets is dat we zelf hoeven te bedenken maar we moeten stap voor stap ontdekken hoe God zelf ons uitnodigt. De mens moet le...

In 1978 publiceerde Karl Rahner sj zijn vermaarde « Brief van Ignatius aan jezuïeten van nu ». In dit essay kruipt Rahner in de huid en pen van Ignatius van Loyola en levert hij mijmeringen over het betekent vandaag jezuïet te zijn. In dit uittreksel denkt Rahner na over de jezuïtische gehoorzaamheid.  Wie inwendig vrij is, zelfkritiek heeft en bereid is tot stille dienst aan een gemeenschappelijke zaak, wie daarbij nog een beetje humor heeft en mild begrip voor al het dwaze en ontoereikende van de aardse geschiedenis, die zal ook nu geen bijzonder verschrikkelijke problemen hebben met de gehoorzaamheid in een Orde.  Ik heb zelfs de indruk dat een burgerlijke huisvader en werknemer een beperktere ruimte van vrijheid heeft in de profane maatschappij dan jullie in de Orde. In weerwil van dat domme woord in Ignatius' brief over de gehoorzaamheid hoeven jullie geen “kadavergehoorzaamheid” te beoefenen. Wel moeten jullie onbaatzuchtige, nuchtere, dienstvaardige mensen zijn. Er b...

Anderhalf uur mogen doorbrengen samen met de paus, hem persoonlijk een vraag mogen stellen en nog een antwoord krijgen ook, samen zingen en bidden. Het is mij, samen met 130 medebroeders, overkomen, gisteren in de vooravond in Brussel.  De paus heeft de gewoonte om bij elke buitenlandse reis de plaatselijke jezuïeten te ontmoeten. De ontmoeting vond plaats in het  Collège Saint Michel , een van de twee Frantalige jezuïetencolleges van Brussel. 130 medebroeders uit België en Nederland waren er ruim van te voren samengekomen. Ook 40 veiligheidsmensen waren van de partij. Ik zag zelf hoe de ontmoetingsruimte een kwartier lang met snuffelhonden werd uitgekamd.   De paus was een half uur in vertraging. Geen nood, medebroeder kardinaal Michael Czerny sj, prefect van het dicasterie voor de bevordering van de gehele menselijke ontwikkeling, was ook in de zaal. Hij ging met de aanwezigen in gesprek en antwoordde op de meest diverse vragen.    Dat interview werd abrupt on...

Onderstaand Maria-gebed werd in 1762 geschreven in de jezuïetengemeenschap van Brugge Moeder Maria, wees mijn voorbeeld van overgave en inzet. Verkrijg voor mij een hart dat eerlijk is en zuiver, een hart dat ruimte biedt aan allen, een hart dat moedig en groot is om de moeilijkheden te overwinnen, een hart dat nederig genoeg is om steeds te herbeginnen dat alles verwacht van Jezus, uw Zoon, onze Heer. Amen

Hieronder vind je mijn homilie voor deze zondag.  23ste ZONDAG DOOR HET JAAR - Jaar B Jesaja ‪ 35,4-7a               Jacobus ‪ 2,1-5               Marcus ‪ 7,31-37 Een tijd geleden nam ik deel aan een grote internationale bijeenkomst van jezuïeten: samen bidden, vergaderen,   en werken. Een soort happening waar ik mee vertrouwd ben. Wat ongewoon voor mij was dat er vooraan in de vergaderzaal of in de kapel   twee tolken zaten. Die maakten druk alle mogelijke bewegingen met hun handen en hun gelaat. Inderdaad, een van de aanwezige Britse jezuïeten, Paul, was doof geboren. Hoewel hij als peuter zichzelf geleerd had om lip te lezen, was die simultaanvertaling toch best zinvol voor hem. Ik moest opkijken toen ik vernam welke de zending is van Paul: hij is studentenpastor in Londen. Hij kan namelijk uitzonderlijk goed luisteren. Omdat hij zo go...