Vier communicatietips van Franciscus - Waarheid in tijden van internet (9/15)

Een tijd geleden gaf ik een voordracht aan de theologiefaculteit van de KULeuven over “Waarheid in het digitale tijdperk”. Enkele uittreksels. (9/15)

Van Franciscus kan je niet zeggen dat hij progressief is. Ook niet dat hij mensen naar de mond wil praten. Wat hij zegt is vaak zoet noch zacht. Toch luisteren mensen graag naar hem. Ook de willekeurige surfer, welke ook zijn achtergrond is, kan zich aangesproken weten door Franciscus.

Hoe kan je dit duiden? Ik wil vier elementen noemen die de aantrekkingskracht van Franciscus kunnen verklaren.

·      Mensen verstaan Franciscus. Ook Jan met de pet. Ook gewone journalisten. Hij gebruikt geen dure woorden. Zijn zinnen zijn kort. Ervaringsgericht. Hij gebruikt beelden, grappen en voorbeelden. Mogelijks missen zijn uitspraken, door hun eenvoud, soms wat nuance. Maar de toehoorders weten zich persoonlijk aangesproken en dus ook gerespecteerd. Dit maakt dat de uitspraken van Franciscus helemaal geschikt zijn voor de digitale omgeving. Het is te kort door de bocht, maar je zou bijna kunnen zeggen dat Franciscus spreekt in tweets (gekende voorbeelden zijn uitspraken over Kerk als een veldhospitaal, de herder die moet ruiken naar zijn schapen …). Door het feit dat je makkelijk oneliners kan puren uit zijn homilies en toespraken, geeft de paus de journalisten niet alleen gesneden brood. Bovendien snijdt hij zélf het brood. Hij stuurt zijn communicatie zélf aan.

·      Franciscus ontvangt doorlopend staatshoofden en andere beroemdheden. Maar net zo goed gaat hij lunchen met daklozen of trekt hij tijd uit voor een gesprek met gewone Vlaamse jongeren. Hij geeft interviews aan de grote wereldkranten, maar ook aan ons eigen Tertio. Niemand is te min voor Franciscus.

·       Ruimer nog, Franciscus richt zich niet tot de kleine rest, niet enkel tot katholieken of tot christenen. Eigenlijk richt hij zich vaak tot alle mensen van goede wil. Zelf ben ik verantwoordelijk in NL en VL voor het Wereldwijde Gebedsnetwerk van de Paus – het voormalige apostolaat van het gebed (40 miljoen mensen over de hele wereld). Maandelijks vertrouwt de paus gebedsintenties toe aan dit netwerk. Franciscus heeft ervoor gekozen om voortaan die intenties zo te formuleren dat ze raken aan – ik citeer hem –de uitdagingen voor de mensheid.

·      Tot slot, in ethische dossiers is Franciscus strak in de leer. Maar tegelijk is er zijn systematische aandacht voor de barmhartigheid en zijn doorlopende uitnodiging tot pastorale bekering waarbij hij ook niet aarzelt om zichzelf in vraag te stellen (voorbeelden: Wie ben ik om te oordelen - De sacramenten zijn geen beloning voor perfecte gelovigen, maar een krachtig medicijn voor de zwakken)