Een pausverkiezing is geen Belgische regeringsvorming



Vandaag publiceerde "De Standaard" een door mij geschreven opiniestuk met de titel "Een pausverkiezing is geen Belgische regeringsvormin". Hieronder vindt u de tekst.


In veel perscommentaren wordt het conclaaf voorgesteld als een politiek steekspel waarbij lobbywerk, persoonlijke ambities en deals allerhande bepalen wie de meerderheid behaalt. Ik ben het hier niet mee eens. Deze leessleutel miskent de belangrijkste, ongrijpbare, factor: de werking van de Geest.

Ter illustratie wil ik vertellen wat zich in 2008 afspeelde vlakbij de Sixtijnse Kapel.  Op 5 januari van dat jaar kwamen 217 jezuïeten uit de hele wereld samen in Rome om een opvolger te kiezen voor Peter-Hans Kolvenbach, hun algemene overste.  Benedictus XVI had hem toestemming gegeven om zijn ontslag aan te bieden om reden van hoge leeftijd; een première in de geschiedenis van de jezuïeten. Hoewel nog in staat om zijn principieel levenslange ambt uit te oefenen had de zwarte paus reeds voordien zijn ontslag  aangeboden aan Johannes Paulus II, maar die had geweigerd.

Vooraleer te stemmen trokken de kiezers zich 4 dagen terug voor murmurationes: een periode van gebed en vasten om te overleggen omtrent de identiteit van de nieuwe overste. Hiervoor bestaan strikte regels. De gesprekken gebeuren een op een. Je mag enkel antwoorden op vragen die je door de ander gesteld worden.  Niemand mag zélf namen naar voor schuiven. Indien gevraagd naar je mening omtrent een persoon dien je steeds je bronnen te vermelden en zowel argumenten voor als tegen te geven. Elke vorm van campagne voeren is verboden. Bedoeling is de voorwaarden te creëren om te onderscheiden. Voor christenen betekent dit te luisteren naar Gods Geest. Zo groeit inzicht in profiel en identiteit van de geschikte opvolger.

Voor kardinalen bestaan dergelijke voorschriften niet. Het gaat over een erg heterogene groep met andere verantwoordelijkheden. Zo is het gebruikelijk dat er kingmakers zijn of dat  kardinalen publiek standpunt innemen aangaande hot items. De Geest laat zich niet opsluiten in één systeem. Hij is onvoorspelbaar. Denk maar aan de verkiezing van Roncalli (Johannes XXIII) en van Wojtyla  (Johannes Paulus II).

Kardinalen zijn gewone mensen. Ook zij kunnen ambitieus zijn. Toch lijkt het me onwaarschijnlijk dat vandaag kardinalen verlangen om die onmogelijke taak van opvolger van Petrus op te nemen. De bisschop van Rome prijkt weliswaar op lijstjes van de machtigste personen op aarde. Feit is dat zijn leven er een is van uitputtend en zelfvergeten dienstwerk.

Ik durf veronderstellen dat de basishouding van de kardinalen voor en tijdens het conclaaf niet verschillend zal zijn van die van andere gelovige christenen: zich goed informeren en vervolgens vanuit gebed en in geweten de stemprocedure ingaan. Dit is wat beide werkwijzen betrachten.

Nikolaas Sintobin

Reacties

Bekkeneel zei…
Het lijkt mij bijzonder waarschijnlijk dat de Geest Gods bij deze verkiezing nadrukkelijk stuurt, voorzover Hij dat niet altijd al doet. Ik geloof dat de tijd en de kerk, alsook de gehele mensheid een charismaticus brood- en broodnodig hebben. Maar ook een nuchterling als Paulus, een manager en een kapitein die het oude schip dat in zwaar weer en bij hoge golven moeitevol stampt, vergelijkbaar met de schuit der uitverkoren commando's in de Kanonnen van Navarone, veilig door alle turbulenties en brandingen heen zal weten te leiden. Dan moet de steile rots nog beklommen worden. Hij moet lijkt me bovendien een bekwaam bergbeklimmer zijn in de zin van Johannes van het Kruis.
5 maart 2013 om 13:08
Een reactie posten

Meest gelezen

Een verrassend TV-gesprek met Nikolaas Sintobin sj en Etienne Vermeersch over de verkiezing van paus Franciscus

Afbeelding
Dag op dag 12 jaar geleden, de dag na de verkiezing van paus Franciscus, was ik te gast bij de VRT in een praatprogramma. Samen met Etienne Vermeersch gingen we in gesprek over paus Franciscus. In dit verrassende gesprek kwamen alle mogelijke aspecten van het jezuïet zijn aan bod. Het was een plezier. Bijzonder was het enthousiasme van Vermeersch, boegbeeld van atheïstisch Vlaanderen en zelf gewezen jezuïet. Hij was niet alleen enthousiast over de nieuwe paus maar ook over de opleiding die hij gekregen had bij de jezuïeten. Klik hier of op de afbeelding hieronder om dit gesprek te bekijken en te beluisteren.
Meer lezen

Hoe paus Franciscus reageert op zijn eigen, spontane woede - Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben

Afbeelding
      De beelden waren schokkend. Het was op oudejaarsavond 2020 op het Sint-Pietersplein in Rome. Paus Franciscus schudde de handen van een aantal aanwezigen. Plots trok een dame zo hard aan de hand van de paus dat hij bijna omviel. De videobeelden tonen hoe zijn gezicht vertrok van pijn en van ergernis. Omdat ze maar aan zijn hand blééf trekken gaf Franciscus haar uiteindelijk een boze tik op de hand waarna ze hem eindelijk losliet.   ’s Anderendaags excuseerde paus Franciscus zich tijdens zijn nieuwjaarstoespraak publiekelijk voor zijn houding. Meer nog, hij nodigde de dame uit om bij hem op bezoek te komen. Blijkbaar vond Franciscus dat hij iets had goed te maken.   Alles wijst erop dat de paus zich had laten leiden door spontane woede. Net zoals Jezus, in de evangelielezing van vandaag. Hij is er duidelijk boos, heel boos. Meer nog, de evangelist beschrijft hoe Jezus er geweld gebruikt. Dat zijn we niet gewoon van Hem. Toch suggereert Johannes niet dat Jez...
Meer lezen

Ignatius van Loyola legt uit hoe je, met een té drukke agenda, toch je rust kan bewaren - citaat

Afbeelding
Ignatius van Loyola heeft ons niet alleen de schat van de Geestelijke Oefeningen nagelaten, maar ook een groot aantal brieven, die van hem één van de meest veelzijdige schrijvers van zijn tijd maken. Hierbij een brief daterend uit 1555, die voor ons door inhoud verbazend hedendaags is. Hij snijdt een onderwerp aan dat één van de grootste zorgen verwoordt van de moderne mens: het omgaan met datgene wat men moet doen…  Hoe omgaan met de talrijke verplichtingen  die mijn werk, mijn engagementen, mijn familie, mijn gemeenschap, de wereld … mij opleggen? 17/11/1555 Het lijkt me dat u zou moeten proberen om rustig te doen wat u kan.  Maak u niet ongerust over van alles en nog wat, maar laat wat u uit uzelf niet kan volbrengen over aan de goddelijke Voorzienigheid. God houdt van onze redelijke zorg en bekommernis om de taken die we uit plichtsbesef op ons nemen tot een goed einde te brengen. Hij houdt echter niet van angst en gemoedsonrust. De Heer wil dat we voor onze be...
Meer lezen

De toespraak van 4 minuten die ervoor zorgde dat Bergoglio werd verkozen tot paus - Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben

Afbeelding
In de dagen voorafgaand aan het conclaaf dat hem verkoos, hield toenmalig kardinaal Bergoglio een toespraak tot de kardinalen.  Vandaag, ruim 12 jaar later, is meer dan duidelijk dat dit eigenlijk het programma was van paus Franciscus. Hieronder vind je de tekst van die korte toespraak. Evangeliseren vooronderstelt apostolisch vuur. 1. Evangeliseren vooronderstelt dat de Kerk verlangt om buiten zichzelf te treden. De Kerk wordt geroepen om buiten zichzelf te treden en om naar de grenzen te gaan. Niet alleen de geografische, maar ook de existentiële grenzen: het mysterie van zonde, van pijn, van onrecht, van onwetendheid en van onverschilligheid tegenover godsdienst, en van alle ellende. 2. Als de Kerk niet naar buiten treedt om te evangeliseren, gaat zij naar zichzelf verwijzen en dan wordt ze ziek (Cf de misvormde vrouw uit het Evangelie).  Het kwaad dat door de tijd heen geschiedt in kerkelijke instellingen heeft zijn wortel in dat verwijzen naar zichzelf ...
Meer lezen

Paus Franciscus over de enige zekerheid die hij heeft - Waarom ik paus Franciscus zo dankbaar ben - citaat

Afbeelding
Op maandag 19 augustus 2013 had Antonio Spadaro sj een exclusief interview met Paus Franciscus.  Hieronder een uittreksel: “ Ik heb slechts één dogmatische zekerheid: en dat is dat God aanwezig is in het leven van elke persoon. God is present in het leven van iedereen. Ook als het leven van een persoon een puinhoop is, als het verwoest is door ontucht, door drugs, of door om het even welke reden, dan is God toch aanwezig in zijn leven.”
Meer lezen

Een uitnodiging tot innerlijke vrijheid - Luisterend leiderschap in het voetspoor van Ignatius van Loyola - Serie van Nikolaas Sintobin sj (6/7)

Afbeelding
Ignatiaans leiderschap: innerlijke vrijheid (6/7) Een derde karakteristiek van het ignatiaanse leadership komt ook uit de Geestelijke Oefeningen . Het gaat over de eerste, inleidende oefening, Uitgangspunt en fundament   genaamd. Net zoals de vooronderstelling is het een rode draad doorheen het hele ignatiaanse avontuur. Het omschrijft de basishouding van de mens die zich wil inzetten voor het Rijk van God. Het is een uitnodiging tot innerlijke vrijheid. Niet mijn willetje, voorkeuren of gehechtheden, niet wat ik leuk vind of wat de goegemeente aantrekkelijk vindt. Wel datgene waarvan ik, vanuit mijn onderscheidend bidden en luisteren, merk dat God zelf mij en ons ertoe uitnodigt. Het spreekt voor zich dat deze houding van innerlijke vrijheid zowel geldt voor de leidinggevende als voor de medewerker.   Innerlijke vrijheid is nooit een verworvenheid. Ignatius getuigt hoe hij zelf hier mee worstelde. Soms moest hij zijn beslissingsproces onderbreken om eerst te werken aan die i...
Meer lezen

De vier "speerpunten" van de jezuïeten wereldwijd - Luisterend leiderschap in het voetspoor van Ignatius van Loyola - Serie van Nikolaas Sintobin sj (7/7)

Afbeelding
(7/7) Ignatiaans leadership: Een  case study: de vier speerpunten Ik zal nu, tot slot, illustreren wat deze gehoorzaamheidstraditie met de driehoek van luisteren, positief a priori en innerlijke vrijheid vandaag concreet kan betekenen.   In 2019 heeft paus Franciscus, op grond van die bijzondere gelofte van gehoorzaamheid, een nieuwe zending gegeven aan de jezuïeten voor de komende tien jaar. Wij noemen dit de vier speerpunten . Het zijn strategische richtlijnen inzake ignatiaanse spiritualiteit, sociale gerechtigheid, ecologie en jongeren. Zij zijn normerend voor al het werk van de Sociëteit van Jezus.   Deze vier speerpunten waren het eindpunt van een dynamiek die helemaal ingegeven is door de jezuïtische gehoorzaamheidscultuur. Het vertrekpunt was een wereldwijde bevraging aan de basis van de jezuïeten en hun partners in de zending. Dit leidde tot een proces van gemeenschappelijke onderscheiding dat bottom-up ging. Het geheel heeft drie jaar geduurd. Vervolgens werden ...
Meer lezen