Verademing

Medebroeder Guido Dierickx is hoogleraar emeritus in de sociologie. Vanuit zijn achtergrond als wetenschapper en met zijn niet van ironie verstoken scherpe pen, pleegde hij in het laatste nummer van Tertio volgende bijdrage over de intussen beruchte uitspraak van aartsbisschop Léonard over immanente rechtvaardigheid.

Een verademing ...

"Immanente rechtvaardigheid, wat een aantrekkelijke idee. Dat het kwade zichzelf zou vernietigen, dat zou voor mij in de werkelijkheid wat vaker mogen voorkomen. Bijvoorbeeld wanneer ik in de file sta en langs de pechstrook haastig wordt voorbijgestoken. Dan hoop ik dat die onverlaat even verder tegen de vangrail schuurt, buiten het bereik van de pechverhelping. Dat een wakker zwaantje hem daar op de bon zwiert, daar wil ik ook al vrede mee nemen. Kortom, ik wil dat wandaden gestraft worden door hun eigen gevolgen, hierin gesteund door tal van spreekwoorden waarvan “Loontje komt om zijn boontje” het meest beschaafde is.

Maar nogmaals, dat gebeurt te weinig. Dikwijls brengt de ondeugd meer op dan de deugd. En als onze aartsbisschop dan opmerkt dat dit soms wel gebeurt, krijgt hij de persmensen over zich heen en zelfs weldenkende leden van de politieke klasse. Nochtans is zijn voorbeeld niet bedoeld om deze zelfvernietiging toe te juichen maar om ervoor te waarschuwen.


Als ik hem goed begrijp, ondanks de zojuist vermelde commentaren, zegt hij enkel het volgende. (Ik gebruik hier de profane taal waaraan ik gewend ben.) Er is een statistisch significant en oorzakelijk verband tussen de toename van de seksuele promiscuïteit en de toename van HIV. Allicht zijn er nog andere factoren in het spel, maar deze is alvast belangrijk. Deze promiscuïteit is schadelijk voor de overtreders zelf en voor nog andere mensen. Een heel plausibel voorbeeld van immanente rechtvaardigheid of, zo men verkiest, van autodestructief gedrag, zij het geen perfect voorbeeld.


Het verband tussen schuld en schade is slechts van statistische aard: vele schuldigen ondervinden geen schade van hun gedrag en vele onschuldigen wel. Trouwens, wie zijn de schuldigen? Aan dit probleem zijn enkelen schuldig maar velen medeplichtig, al was het maar omdat ze dit verband liever ignoreren. Wel is er een onmiskenbaar verband voor wie wil denken in termen van collectieve fenomenen: het losbandig gedrag enerzijds, de epidemie van HIV anderzijds.


Maar raadt nu mijn ontgoocheling. Mensen die het kunnen weten vinden dit voorbeeld dom. Wat kan ik dan nog zeggen? Dat zij geen benul hebben van statistische analyse en van wat sociologen “systemen met negatieve terugkoppeling” noemen? Nee, dat durf ik niet. Politici zijn toch mensen die op basis van statistische analyses vorm geven aan hun beleid en er de gevolgen van inschatten. Zouden zij niet statistisch kunnen denken en een aartsbisschop wel?"

Guido Dierickx sj


Delen

Reacties

v. zei…
Onze aartsbisschop zou minder kwaad bloed zetten indien hij met grotere voorzichtigheid zijn woorden wikt en weegt als hij in het openbaar spreekt, wetende ook welk impact de media nu heeft. Je confrater doet dat in het artikel bijzonder goed! Jammer maar het is realiteit dat er in de nieuwberichten niet zoveel tijd genomen wordt om te nuanceren. Daarom is volgende wijsheid die ik ooit kreeg goud waard: "Niet wat iemand zegt maar wat de ander hoort dat hij zegt, is van belang." Want wat is het doel van de boodschap van de aartbisschop? In deze kwetsbare tijden klinkt de schreeuw van de kwetsbaren en onschuldigen luidkeels.
Anoniem zei…
Dank aan pater Dierickx voor deze heldere reflectie en aan pater Sintobin om ze op zijn blog te zetten. Ikzelf heb lang nagedacht over de vermelde uitsprak van de aartsbisschop. Ik dacht dat ze juist was, maar met het zwaargewicht van de binnen- en buitenkerkelijke publieke opinie op en tegen mij is de twijfel nooit heel ver weg. Deze bijdrage van zeer gelovige én onderlegde én geëngageerde mensen heeft mij gesterkt.
En nu heb ik weer mijn werk om na te denken over de toon van zijn ontslagnemend woordvoerder. Intuïtief raakt deze mij als zeer arrogant, natrappend.Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat het een "B"oosaardige (waarvan hij zich waarschijnlijk niet bewust is) bijdrage is tot het verder doen oplaaien van de verdeeldheid.Ik hoop dat ik vroeg of laat opnieuw wat klaarder kan zien in de waarde of onwaarde van mijn intuïtie.
Anoniem zei…
sorry, ik vergat een paar belangrijke woordjes in mijn laatste zin neer te schrijven.Ik herformuleer dus:Ik hoop dat ik vroeg of laat, dank zij deze blog,opnieuw wat klaarder kan zien in... enz.

Meest gelezen

Homo-zegen: heeft paus Franciscus zich vergist? Enkele bedenkingen van Nikolaas Sintobin sj

Ignatius van Loyola legt uit hoe je, met een té drukke agenda, toch je rust kan bewaren

Hoe paus Franciscus reageert op zijn eigen, spontane woede - Homilie van Nikolaas Sintobin sj voor de derde zondag van de 40-dagentijd

Rik Torfs over jezuïetenhumor: het verschil tussen Kardinaal Müller en Nikolaas Sintobin sj

Over geluk dat niemand je kan afpakken - Het getuigenis van Etty Hillesum

Het verschil tussen geestelijke vreugde en het “je lekker voelen”

Wat doet de Paus daar toch met die opgestoken vinger? - Heerlijke videobeelden

Hoe handelen als je slecht nieuws krijgt: het voorbeeld van Ignatius van Loyola - Ignatiaans leiderschap (7/10)

Bidden met de Bijbel - een nieuw boek van Nikolaas Sintobin sj