Leven in de tijd van de Geest - Homilie van Nikolaas Sintobin sj voor deze zondag

Hier vind je mijn homilie voor deze zondag. 

Homilie voor de ZESDE ZONDAG VAN PASEN - Jaar A

Hand. ‪8,5-8.14-17      
 1 Petrus ‪3,15-18                 Johannes ‪14,15-21

Als jonge jezuïet in opleiding woonde ik in het hartje van Parijs. In mijn kamer – met uitzicht op de Eiffeltoren – bracht ik talrijke uren door tussen boeken en cursussen allerhande. Een van de eerste theologische cursussen die ik te verwerken kreeg  was die van de geschiedenis van het dogma van de Drieëenheid.

Tot mijn verwondering werd die cursus een van de meest aangrijpende en indringende intellectuele maar ook geloofs-ervaringen die ik ooit had. Niet in het minst door de kracht van de teksten van het Johannesevangelie die zo belangrijk zijn geweest voor de geleidelijke uitwerking van het dogma van de Drievuldigheid. De tekst die we zonet hoorden maakt daar deel van uit. Johannes voert er ons binnen in de kern van de Godsopenbaring die Jezus was en is, ook voor ons vandaag.

Johannes legt er uit dat we, met het komende Pinksterfeest, op drievoudige wijze worden ingeleid in een nieuwe tijd: de tijd van de Geest, de tijd van de volheid van de inwoning en de tijd van het geloof. Ik zou elk van deze drie “tijden” kort met u willen bespreken.

1.     De tijd van de Geest: “de Vader zal u op mijn gebed een andere Helper geven om voor altijd bij u te blijven”. Met Hemelvaart en Pinksteren komen we in een nieuw tijdperk. We gaan over van het tijdperk van Jezus naar dat van de Geest. Gedurende een goede 30 jaar heeft Jezus lijfelijk bij ons geleefd. Mensen konden Hem zien, aanraken, horen … Met Hemelvaart komt daar voorgoed een einde aan. Maar, zo belooft Jezus ons, God zal ons zijn Geest sturen, zijn Helper die voor altijd bij ons zal blijven.

In dit nieuwe tijdperk, het tijdperk van de Geest, ons tijdperk dus, mogen wij voor altijd op een bijzondere wijze rekenen op de hulp en bijstand van onze God. De Geest is namelijk niet beperkt door tijd of ruimte. Hij is altijd en helemaal bij elk van ons aanwezig.

2.     De tijd van de Geest, zo leert ons Johannes, opent ons mensen niet enkel op de aanwezigheid van Gods Geest. De tijd van de Geest is ook de tijd van de volheid van de inwoning, de inhabitatio: dat wil zeggen het helemaal aanwezig zijn van de drie goddelijke personen zelf in elk van ons. We horen Jezus immers zeggen dat Gods Geest ons deel doet hebben aan  de ervaring dat : “Ik ben in mijn Vader, en gij in Mij en Ik in u”. Eigenlijk betekent dit dat voortaan God zijn liefde verlangt te beleven in elk ons.  En wel helemaal. Dat Hij in en door en met ons wil liefhebben. Of nog, dat de liefdedynamiek van de goddelijke personen onderling het leven van elk van ons als uitvalsbasis verlangt te nemen.

Door ons zijn Geest te schenken, laat God ons dus deel uitmaken van het liefdesleven dat Hij is. Het is bijna niet te geloven. Wij kleine mensen, woonplaats van de oneinde liefde die God is.  De enige voorwaarde hiertoe is dat wij ons toevertrouwen aan Hem. Dat wij zijn Geest toegang geven tot de kern van ons bestaan en daar vervolgens ook naar handelen.

3.     Ten derde, deze tijd, onze tijd, is de tijd van het geloof. Jezus zegt: “Nog een korte tijd en de wereld ziet Mij niet meer; gij echter zult Mij zien, want Ik leef en ook gij zult leven.”  De wereld zal mij niet meer zien, zegt Jezus. In het Johannesevangelie is de “wereld” de mens die niet gelooft, de mens die zich niet wenst open te stellen voor God.

Wat Johannes dus wereld noemt is het tegenovergestelde van de gelovige mens. Welnu, in het tijdperk van de Geest, zo zegt Jezus,  zijn het enkel de gelovige ogen die God aan het werk zullen kunnen zien. De christen weet niet zozeer dat God bestaat en liefheeft. Hij gelooft het. Geloven gaat veel verder en dieper dan het weten. Weten raakt onze tien bovenste centimeter. Wat we weten hebben we in zekere zin in de hand. Heel belangrijk en zinvol. Maar geloven gaat gaat over meer.

Geloven gaat over vertrouwen, je toevertrouwen, loslaten, je overgeven. Geloven vraagt nederigheid. Geloven raakt je diepste kern en ontsnapt aan je controle omdat het ten gronde relationeel is. Geloven is geen uitnodiging om ons verstand op nul te zetten en onze blik op oneindig. Wel om te leven vanuit  de verbondenheid met God zoals Jezus ons die leert kennen.

Beste medegelovigen, vandaag heeft Johannes ons duidelijker gemaakt waarom het Evangelie van Jezus een ongehoorde Blijde Boodschap is en blijft.  God wenst zich op een absolute en volledige manier aan ons te geven. Aan elk van ons. Jezus toont ons dat wij, kwetsbare mensen, capax Dei (Latijn voor in staat om God te ontvangen) zijn: dat wij, omdat wij mensen zijn, naar zijn voorbeeld, gelijkvormig aan God kunnen worden.

In onze kleinheid zijn wij geroepen tot het goddelijke. Niet op een spectaculaire of magische wijze. Wel in alle dingen van ons gewone leven. Niet door eigen verdienste. Wel door genade. Niet op ons eentje. Wel samen met anderen, in het voetspoor van Jezus.