Wat is nu eigenlijk precies de christelijke hoop? - Vertaling van de homilie van paus Franciscus in de nachtmis 2024

 

Lees hieronder de homilie die paus Franciscus tijdens de nachtmis. Het centrale thema is de hoop. Ik heb ze voor u vertaald uit het Italiaans.

Een engel van de Heer, gehuld in licht, verlicht de nacht en brengt de herders het goede nieuws: Ik verkondig u een vreugdevolle boodschap, die bestemd is voor heel het volk. Heden is u een Redder geboren, Christus, de Heer, in de stad van David. (Lc 2,10-11). Te midden van de verwondering van de armen en het gezang van de engelen opent de hemel zich op aarde: God is één van ons geworden om ons als Hem te maken. Hij is naar ons afgedaald om ons op te tillen en terug te brengen in de omarming van de Vader.

Dit, zusters en broeders, is onze hoop. God is de Emmanuël, God-met-ons. De oneindig grote is klein geworden; het goddelijke licht heeft geschenen in de duisternis van de wereld; de glorie van de hemel heeft zich laten zien op aarde. En hoe? In de nederigheid van een Kind. En als God komt, zelfs wanneer ons hart op een eenvoudige kribbe lijkt, dan kunnen we zeggen: de hoop is niet gestorven, de hoop leeft en omhult ons leven voor altijd! De hoop stelt niet teleur.

Zusters en broeders, met de opening van de Heilige Deur zijn we een nieuw Jubeljaar begonnen: ieder van ons kan binnentreden in het mysterie van deze genadige boodschap. Dit is de nacht waarin de deur van hoop wijd openging voor de wereld; dit is de nacht waarin God tot ieder van ons zegt: er is ook hoop voor jou! Er is hoop voor ieder van ons. Maar vergeet niet, zusters en broeders, dat God alles vergeeft, altijd vergeeft. Vergeet dit niet, want dat is een manier om te begrijpen wat hoop in de Heer betekent.

Om deze gave te ontvangen, worden we geroepen om op weg te gaan met de verwondering van de herders van Betlehem. Het Evangelie zegt dat zij, nadat zij het bericht van de engel hadden ontvangen, zich haastten (Lc 2,16). Dit is de weg om de verloren hoop terug te vinden, die in ons te vernieuwen en te zaaien in de desolaatheid van onze tijd en onze wereld: ons haasten. En er is zoveel desolaatheid in deze tijd! Denk aan de oorlogen, aan kinderen die worden beschoten, aan bommen die op scholen en ziekenhuizen vallen. Niet aarzelen, niet vertragen, maar je laten aantrekken door het goede nieuws.

Ons haasten, laten we de Heer gaan zien die voor ons is geboren, met een licht en waakzaam hart, klaar voor de ontmoeting, om in staat te zijn hoop te vertalen naar de situaties in ons leven. En dit is onze opdracht: hoop vertalen naar de verschillende omstandigheden van het leven. Want de christelijke hoop is geen happy end dat we passief afwachten, geen mooi einde zoals in een film: het is de belofte van de Heer die hier en nu ontvangen moet worden, in deze aarde die lijdt en kreunt. Het vraagt ons daarom om ons te haasten, niet vast te blijven zitten in gewoontes, niet te blijven hangen in middelmatigheid en luiheid. Het vraagt ons, zoals Sint Augustinus zou zeggen, om verontwaardigd te zijn over wat niet goed gaat en de moed te hebben het te veranderen. Het vraagt ons pelgrims te worden, zoekers naar de waarheid, dromers die nooit moe worden, mannen en vrouwen die zich laten uitdagen door Gods droom: een nieuwe wereld waarin vrede en gerechtigheid heersen.

Laten we leren van het voorbeeld van de herders: de hoop die in deze nacht wordt geboren verdraagt geen luiheid of gemakzucht van degenen die zich in hun eigen comfort hebben genesteld – en velen van ons lopen dat risico. Hoop accepteert niet de schijnbare voorzichtigheid van degenen die zich niet durven uitspreken of de berekening van wie alleen aan zichzelf denkt. Hoop is onverenigbaar met het rustige voortleven van degenen die niet protesteren tegen onrecht en kwaad dat de armen treft. Integendeel, de christelijke hoop nodigt ons uit tot geduldige verwachting van het Koninkrijk dat groeit, maar vraagt ook van ons de moed om die belofte al vandaag waar te maken, door verantwoordelijkheid en compassie. Misschien is het goed onszelf af te vragen: heb ik compassie? Kan ik meelijden met anderen? Laten we hier even over nadenken.

Als we kijken naar hoe we ons vaak in deze wereld installeren en aanpassen aan zijn mentaliteit, bad een goede priester-schrijver zo voor Kerstmis: Heer, ik vraag U om wat onrust, wat onbehagen, wat spijt. Met Kerstmis wil ik me tevreden, maar ook ontevreden voelen. Tevreden met wat U doet, ontevreden over mijn tekortschietende antwoorden. Neem alstublieft onze valse vrede weg en leg een handvol doornen in onze 'kribbe', die altijd te vol is. Geef ons in ons hart een verlangen naar iets anders (A. Pronzato, De kerstnovene). Het verlangen naar iets anders. Niet blijven stilstaan. Vergeet niet, stilstaand water bederft het eerst.

De christelijke hoop is juist dat iets anders dat ons oproept te bewegen zonder aarzeling. Wij, leerlingen van de Heer, worden gevraagd in Hem onze grootste hoop te vinden en die zonder uitstel, als pelgrims van licht, te brengen naar de duisternis van de wereld.

Zusters en broeders, dit is het Jubeljaar, dit is de tijd van hoop! Het nodigt ons uit de vreugde van de ontmoeting met de Heer te herontdekken. Het roept ons op tot spirituele vernieuwing en daagt ons uit de wereld te transformeren. Zo wordt dit echt een jubeltijd: voor onze moeder Aarde, die is aangetast door de logica van winstbejag; voor de armste landen, bezwaard door onrechtvaardige schulden; voor iedereen die gevangen zit in oude en nieuwe slavernijen.

Aan ons allen de gave en de opdracht om hoop te brengen daar waar die verloren is gegaan: waar levens zijn gekwetst, waar verwachtingen zijn verraden, waar dromen zijn gebroken, waar mislukkingen harten breken; in de uitputting van wie niet meer verder kan, in de bittere eenzaamheid van wie zich verslagen voelt, in het lijden dat de ziel uitput; in de lange, lege dagen van gevangenen, in de nauwe, koude kamers van de armen, op plekken ontheiligd door oorlog en geweld. Laten we hoop daar brengen, hoop daar zaaien.

Het Jubeljaar opent zich zodat aan iedereen de hoop wordt geschonken: de hoop van het Evangelie, de hoop van de liefde, de hoop van vergeving.

Laten we terugkeren naar de kribbe, laten we kijken naar de kribbe, naar de tederheid van God die zich openbaart in het gezicht van het Kind Jezus, en laten we ons afvragen: Is er in ons hart deze verwachting? Is er in ons hart deze hoop? […] Wanneer we de goedheid van God aanschouwen, die onze wantrouwen en angsten overwint, kijken we ook naar de grootheid van de hoop die ons wacht. […] Moge deze visie van hoop ons dagelijkse pad verlichten (C. M. Martini, Kersthomilie, 1980).

Zuster, broeder, in deze nacht opent voor jou de heilige deur van Gods hart. Jezus, God-met-ons, wordt geboren voor jou, voor mij, voor ons, voor iedere man en vrouw. En weet je? Met Hem bloeit vreugde op, verandert het leven, en stelt de hoop niet teleur.

Paus Franciscus

Homilie in de Kerstnacht 2024